Pelgrim met een knipoog

Door in de zomer van 2019 toevallig een oude familiefoto terug te vinden ontdekt Herman Cole langs zeer kronkelige wegen in de Gentse Boekentoren twee bijzonder interessante én goed geconserveerde achttiende-eeuwse boekwerken: Jeruzalemsche Reyse en Den Wederkeerden Pelgrim. Samen brengen ze de beschrijving van de meer dan drie jaar durende pelgrimstocht die de ongeschoeide karmeliet Marinus Geubels tussen 25 juni 1770 en 21 november 1773 volbracht. Reeds in 1758 was hij te voet op pelgrimstocht getogen naar Rome, maar van het boek daarover is voorlopig geen spoor. (De familie Geubels en de familie Cole stammen allebei uit Sinaai, deelgemeente van Sint-Niklaas.)
Als toeristisch auteur en tevens voormalig taalanimator Italiaans in volwassenenonderwijs wordt Cole bijzonder getroffen door het Italiaanse element in het verslag: Geubels bezoekt Rome, Napels, de Vesuvius, Pozzuoli, Messina, Catania, de Etna, Malta. Op de terugweg van zijn heftige ronde van het Heilig Land passeert hij in Genua, Livorno, Loreto, Padua, Venetië, Triëst &c. Tussen begin april en eind augustus 2020 destilleert hij uit de beide boeken een dertigtal newsletters die via mail worden verstuurd naar leden van de culturele vereniging ‘Anfiteatro-amici della cultura italiana’, die hij op deze wijze een toeristisch-culturele reddingsboei toewerpt op de Zee van Corona.

Omdat de vereniging door de greep van de pandemie niet op waardige wijze haar dertigste verjaardag (1990 - 2020) kon vieren, heeft Anfiteatro aan Cole gevraagd zijn newsletters om te kneden tot een boek. Herman vertaalt en resumeert opnieuw de geschriften van Marinus in 256 bladzijden. Hij maakt van de geboden gelegenheid gebruik om ook de andere reisdoelen van de pelgrim toe te voegen: de avontuurlijke tochten dwars door Frankrijk, de tumultueuze Middellandse Zeevaart tussen Malta en Egypte tijdens de Russisch-Turkse oorlog, zijn Ronde van het Heilig Land in de sporen van zijn Zaligmaker, zijn grillige tocht huiswaarts door Oostenrijk, Duitsland, de Ardennen, de Kempen … En zo ontstaat in maart 2021 Pelgrim met een knipoog - Dóór Italië naar Jeruzalem. Het ‘knipoog’ in de titel verwijst naar de zonneslag die de pelgrim opliep in La Valletta, waardoor Geubels achterbleef met een gedeeltelijke gezichtsverlamming.
In 1879 schreef historicus Frans De Potter over Jeruzalemsche Reyse: ‘De auteur heeft de vermoeiende eentonigheid weten te vermijden die we tot hiertoe in de reisbeschrijvingen van het Heilig Land hebben ontmoet. […] Het boek is vermakelijk en doorzaaid met zonderlinge invallen, die doen lachen.’
Pelgrim met een knipoog - Dóór Italië naar Jeruzalem van Herman Cole doet niet onder voor het origineel.

Deze meeslepende avonturenroman bevat behalve een paar kaarten uit de verzameling van de KOKW ook foto’s gemaakt door leden van Anfiteatro en een klein poëtisch addendum met ‘Italiaanse’ gedichten van Anton van Wilderode.