Vrijheidsbeperkingen in de zorg

‘Kunnen mijn kinderen me in een woonzorgcentrum plaatsen en alles voor mij beslissen?’, ‘Mag de verpleging me verbieden om de afdeling te verlaten?’, ‘Mag een voorziening mijn zoon met een verstandelijke handicap fixeren?’. Vrijheidsbeperkingen in de zorg zijn maatschappelijk controversieel, en juridisch onderbelicht.

Dit boek beschrijft hoe vrijheidsbeperkingen in de geestelijke gezondheidszorg, de zorg voor personen met een handicap en de ouderenzorg geregeld zijn en gaat na of dit aan de mensenrechten voldoet. Drie thema’s staan centraal: de juridische bekwaamheid (de meerderjarige beschermde persoon en zijn vertegenwoordiging), de externe rechtspositie (de gedwongen en vrijwillige opname) en de interne rechtspositie (beperkingen tijdens een verblijf in een zorgvoorziening).

Het boek zet vernieuwende academische inzichten (bv. in de impact van het VN gehandicaptenverdrag) om in een praktijkgerichte kijk (bv. een empirische analyse van huisregels). Het is daardoor niet enkel relevant voor academici en juristen in het personen-, gezondheids- en welzijnsrecht, maar ook voor overheden, voorzieningen, koepels, belangenorganisaties en alle anderen die in praktijk of beleid met vrijheidsbeperkingen in de zorg in aanraking komen.

Tim Opgenhaffen is postdoctoraal onderzoeker aan het Instituut voor Sociaal Recht (KU Leuven) en vrijwillig wetenschappelijk medewerker aan het Instituut voor Familierecht en Jeugdrecht (KU Leuven). Hij doet onderzoek naar verschillende thema’s in het welzijnsrecht, gezondheidsrecht en sociaal recht, waaronder vrijheidsbeperkingen in de zorg, de juridische bekwaamheid van personen met een psychosociale handicap en het beroepsgeheim.

‘Vrijheidsbeperkingen in de zorg’ ontving de Walter Leën Prijs. Deze driejaarlijkse prijs wordt toegekend, aan academici, jonger dan 50 jaar, die zich na hun studies aan een Belgische universiteit, bijzonder verdienstelijk maken door publicaties op het gebied van het sociaal recht. Voor meer informatie en het juryverslag, klik hier

Het boek is ook bekroond met de prijs Derine 2021. Deze prijs wordt om de twee jaar toegekend aan de auteur van een doctoraal proefschrift dat verband houdt met juridische, politieke, economische, filosofische of sociale rechtvaardigheid in de samenleving. Voor meer informatie en het juryverslag, klik hier

Het werk ontving tevens op 8 september 2021 de tweejaarlijkse Fernand Collin-prijs voor Recht 2020, die onderzoekers bekroont, waarvan het werk aanzienlijk bijdraagt tot de bevordering van de rechtswetenschap in België.