Verstek en verzet in strafzaken (vijfde herziene editie)

Beklaagden die afwezig bleven en worden veroordeeld, kunnen een herkansing krijgen door verzet aan te tekenen. Tijdens het tweede proces, voor dezelfde instantie, kan hun situatie niet verslechteren. De auteur bespreekt wanneer er sprake is van verstek, aan welke termijnen en vormvereisten het verzet vasthangt voor de diverse rechtscolleges en wat het resultaat van dat rechtsmiddel kan zijn. Ontbrak de wil om zich te verdedigen, dan stuit de afwezige beklaagde op ongedaan verzet, dit is een sanctie die de verstekbeslissing intact laat, behoudens hoger beroep. Daarover bestaat overvloedige rechtspraak. Zo rijst de vraag of de beklaagde aanspraak maakt op een proces op verzet wanneer hij nalatig was met adresgegevens of zijn advocaat een fout beging.

In complexe zaken, met meerdere partijen en tenlasteleggingen, is het meestal alleen de eerste rechter die de zaak in al haar facetten afhandelt. Na de eerste uitspraak ontstaan er nevenstromen, waarbij sommige partijen hoger beroep instellen voor bepaalde onderdelen, en partijen die bij verstek zijn berecht verzet of hoger beroep aantekenen voor andere onderdelen. Procedures kunnen overlappen of naast elkaar lopen, naargelang de inhoud van de grievenschriften en aktes van verzet. In hoger beroep volgen er opnieuw aftakkingen, met een einduitspraak op tegenspraak voor sommigen en extra procedures op verzet voor anderen, die al dan niet standhouden na cassatieberoep(en). De auteur geeft aan hoe na verstek het lappendeken van beslissingen in één strafzaak ontstaat en welke procedures in elkaar storten als gevolg van een beslissing van ‘ontvankelijk’ en ‘gedaan’ verzet.

In het boek is recente wetgeving verwerkt over het snelrecht, de verjaring van de strafvordering, de videoconferenties en de elektronische betekening van akten. U vindt ook een overzicht van proceswaarborgen die toekomen aan beklaagden die bij verstek zijn berecht, van bestaande maatregelen om het verzet in te dijken en van enkele voorstellen om het strafproces efficiënter te maken.

Dr. Bart De Smet is sinds 2020 advocaat-generaal bij het Hof van Cassatie en publiceerde onder andere over het deskundigenonderzoek, het jeugddelinquentierecht en nietigheden in het strafproces.