Tramhalte Beethovenstraat

Een  mooie heruitgave van een van de bekendste romans van de gelauwerde Duitse auteur Grete Weil, die over de ervaringen van een gewone Duitser in de Tweede Wereldoorlog schrijft met een scherpte en eerlijkheid die vandaag de dag nog steeds opzien baart

Het is een ingewikkeld huwelijk: Susanne is rijk (zij erfde het fortuin van haar ouders, die stierven in de gaskamer), haar man Andreas is een Duitse schrijver met een writer’s block. Ze hebben zich na de Tweede Wereldoorlog in het land van de moordenaars van haar ouders gevestigd – Susanne vindt dat een Duitse schrijver in een Duitse omgeving hoort te wonen. Hoe ze elkaar hebben ontmoet is nog gecompliceerder: in het jaar 1941 werkt Andreas, die een afkeer heeft van de nazi’s en dankzij een bevriende arts de dienstplicht kan ontlopen, in bezet Amsterdam als cultuurverslaggever voor een krant in München. Hij huurt een kamer in de Beethovenstraat en ziet daar iedere nacht vanuit zijn raam hoe Joden worden weggevoerd in speciale trams. Als hij in een opwelling onderdak biedt aan Daniel, een voortvluchtige Joodse jongen, raakt hij steeds meer emotioneel betrokken bij het lot van de Joden. Als hij er uiteindelijk niet in slaagt Daniel te redden, trouwt hij met diens enige overgebleven familielid: zijn nicht Susanne.

Grete Weils Tramhalte Beethovenstraat was de eerste Duitstalige roman van een overlevende over de vervolging en moord op Europese Joden. Ze verwerkte haar persoonlijke ervaringen in haar roman en schreef niet alleen over de dramatische gebeurte­nissen tijdens de oorlog, maar ook over de wrangheid van het feit dat het leven zo vanzelfsprekend kon doorgaan; over het gemak waarmee wreedheden niet alleen werden begaan, maar ook goedgepraat of genegeerd. Een unieke leeservaring.

In de pers

‘Deze intelligent gecomponeerde roman geeft ons overtuigende beelden van tussenfiguren, van mensen die geen helden en geen duivels zijn. De mensen van Grete Weil leven tussen de tijden, tussen goed en slecht.’ Het Parool

‘Tramhalte Beethovenstraat is een toonbeeld van de Duitse Exil-literatuur, omdat het zich niet alleen inleeft in de slachtoffers van de naziterreur, maar ook in de daders en meelopers.’ NRC

‘Haar boeken vermijden het zwart-witbeeld van de oorlogsjaren: geen dreunende laarzen en heldhaftig verzet, maar nuances en twijfels, die beter dan clichés verklaren hoe mensen kunnen ontsporen en hoe haat de rede kan overwinnen.’ Adriaan van Dis