Tersluiks

Het smokkelen zit de grensbewoners in het bloed. Dat zegt een hoge ambtenaar van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken in 1915 aan The Times nadat hem is gevraagd waarom er zoveel gesmokkeld wordt tussen Noord-Brabant en Vlaanderen. Hetzelfde zal wel ooit gezegd zijn door een Vlaamse bestuurlijke notabel, want op smokkelgebied doen Vlaamse en Nederlandse grensbewoners niet voor elkaar onder. Dat geldt ook voor het sluikstoken, in Nederland illegaal alcoholstoken genoemd. Ook op dat vlak zijn Nederlanders en Vlamingen aan elkaar gewaagd én zelfs collega’s van elkaar. Hoewel er tussen beide gebieden al vele eeuwen gesmokkeld wordt, begint het smokkelen tussen Vlaanderen en Nederland pas echt op gang te komen na de Belgische onafhankelijkheid in 1830. Op dat moment ontstaat er een verschil in accijnsregimes tussen beide landen, wat het startsein betekent voor twee fenomenen, alcoholsmokkel en sluikstokerij, die in bepaalde periodes tot een heuse volksbeweging lijken uit te groeien. Terwijl zowel Nederlanders als Belgen tot in het midden van de jaren 1960 smokkelen dat het een aard heeft, bestaan grootschalige sluikstokerijen alleen aan de Vlaamse kant van de grens, in het bijzonder in de regio’s Antwerpen en Kempen. In 1958 komt als gevolg van uiterst laakbaar gedrag van een aantal sluikstokers giftige alcohol op de Belgische markt. Mensen sterven of raken zwaar gewond. De Belgische overheid ziet zich genoodzaakt keihard op te treden tegen sluikstokerijen. De sluikstokers brengen hun lucratieve bezigheid over de grens in veiligheid. Voormalige Nederlandse smokkelaars nemen de stiel van hen over. In de Nederlandse grensstreek zijn ook Belgische sluikstokers actief. In de jaren 1980 neemt het stoken van illegale alcohol af. Een aantal sluikstokers schakelen over op de productie van chemische drugs. In Nederland concentreert deze criminaliteit zich in de grensstreek. De uitbreiding van de Europese Unie en het steeds verder openen van de Europese binnengrenzen in de jaren 1990 bieden opnieuw perspectief voor grootschalige fraude. Door het verminderen van de interne grenscontroles worden praktijken als het smokkelen, illegaal verhandelen van alcohol en het namaken van sterke drank in de hand gewerkt. In Tersluiks. Alcoholsmokkel en sluikstokerij in de Lage Landen belichten Nederlandse en Belgische specialisten vanuit verschillende perspectieven de clandestiene praktijken van alcoholsmokkel en sluikstokerij tijdens de twintigste eeuw. Zij beschrijven aan de hand van getuigenissen en concrete cases een kleurrijke episode uit de gemeenschappelijke Belgisch-Nederlandse geschiedenis.