Paris impasse

Het moderne is snel, strak, druk, recht en verticaal. Het komt los van de grond waarop het is gebouwd en gaat eraan voorbij. Tegenover de traagheid en duurzaamheid van wat oud is, brengt het voorlopigheid en gelijktijdigheid in stelling. De moderniteit transformeert alles: wonen, ademen, bewegen, kijken, denken. Van de iconische moderne stad die in de negentiende eeuw werd vormgegeven, houdt Paris Impasse slechts de symmetrie en de verticaliteit over - zij vormen de essentie van deze nieuwe stedelijkheid. Slechts enkele straatnaambordjes worden gevat in liggende beelden, als rustpunten. Voor het overige zien wij hoge doodlopende straten die impasse of cité worden genoemd, villa of passage. Zij behoren tot de openbare ruimte, maar lijken evengoed privédomein. Het zijn doorgaans rechte, stompe stukjes stad; slechts zelden maakt de straat een flauwe bocht. Vaak zijn de beide kanten identiek, alsof ze gespiegeld worden. Karin Borghouts brengt ze frontaal in beeld, sec en zelfs klinisch.



Paradoxaal genoeg zijn deze plekken zo goed als leeg, als een toneelvloer zonder spelers. Geen voorbijganger loopt door het beeldkader - hooguit passeert een schim of klimt een bouwvakker op een stelling. Het lijkt alsof de bewoners de stad ijlings hebben verlaten na een luchtalarm of tijdens een pandemie. Als sporen van menselijke aanwezigheid die de foto's mogelijkerwijs in de tijd kunnen situeren, zijn wij aangewezen op scooters en tags. Auto's. Planten in potten. Twee matrassen tegen een muurtje. Asfalt. Deze onwerkelijke landschappen zwijgen: de drukte van de metropool dringt niet tot de foto's door, en er komt zo goed als geen taal in beeld. Wel ontwikkelt zich een typologie van de afsluiting: impasses lopen dood op blinde muren, trappen, hekken, deuren en poorten, als een inventaris van stedenbouwkundige categorieën.



'Merkwaardig genoeg zijn bijna al deze beelden leeg. Leeg de Porte d'Arcueil aan de wallen, leeg de staatsietrappen, leeg de binnenplaatsen, leeg de caféterrassen, leeg zoals het hoort de Place du Tertre. Ze zijn niet verlaten, maar missen stemming. De stad op deze foto's is ontruimd als een woning die nog geen nieuwe huurder gevonden heeft.' Dat zijn niet mijn woorden: in zijn essay Kleine geschiedenis van de fotografie uit 1931 beschreef Walter Benjamin zo de beelden van fotopionier Eugène Atget, wiens lange belichtingstijden de menselijke figuren deden verdampen. Ook Paris Impasse voedt deze 'heilzame vervreemding', die surrealistisch aandoet. Dankzij Karin Borghouts' geduld en haar scherpe blik dringt de stilte als inkt in het papier.