Orthopedagogische werkvelden in beweging

De structuren van de orthopedagogische zorg en ondersteuning voor kinderen
en jongeren in kwetsbare leefsituaties in Vlaanderen zijn ingrijpend
veranderd. Niet alleen hertekende de Integrale Jeugdhulp de toegang tot
en organisatie van het hulpverleningslandschap voor minderjarigen, ook
de afzonderlijke sectoren ondergingen een aantal grondige wijzigingen. De
sector Jongerenwelzijn, die tussenkomt in situaties van verontrusting, evolueerde
naar een meer vraaggerichte en modulair georganiseerde jeugdhulp.
Het M-decreet zorgde voor een ommekeer in het onderwijs aan kinderen en
jongeren met specifieke leerbehoeften, waardoor redelijke aanpassingen en
inclusie voortaan de norm zijn. De begeleiding en ondersteuning van personen
met een beperking vertrekt sinds kort vanuit de inschaling van zorgen
ondersteuningsbehoeften en persoonsvolgende financiering. Binnen de
geestelijke gezondheidszorg werden de Vlaamse bevoegdheden aanzienlijk
uitgebreid en staan de-institutionalisering en vermaatschappelijking van de
zorg centraal. De erkenning van het statuut van ‘klinisch orthopedagoog’ als
gezondheidsberoep opent tenslotte heel wat perspectieven voor (toekomstige)
orthopedagogen en een meer kwaliteitsvolle geestelijke gezondheidszorg.
Deze en andere evoluties binnen het orthopedagogische werkveld worden
in dit boek belicht, aan de hand van een overzicht van de historiek, huidige
zorgorganisatie en op til zijnde veranderingen in vier sectoren: jongerenwelzijn,
onderwijs voor leerlingen met specifieke leerbehoeften, zorg en
ondersteuning voor personen met een beperking en de geestelijke gezondheidszorg.
Hierbij worden de belangrijkste gemeenschappelijke tendensen
en sectoroverschrijdende evoluties beschreven, zoals de Integrale Jeugdhulp
en erkenning van de ‘klinisch orthopedagoog’, die het uitzicht van het orthopedagogisch
werkveld in de toekomst zullen bepalen.
Wouter Vanderplasschen is hoofddocent Orthopedagogiek aan de Universiteit
Gent (UGent). Stijn Vandevelde en Sarah De Pauw zijn als docent verbonden
aan dezelfde vakgroep, waar Lore Van Damme als postdoctoraal
onderzoeker werkt. Claudia Claes is gastprofessor bij de vakgroep Orthopedagogiek
van de UGent en decaan van de Faculteit Mens en Welzijn van de
Hogeschool Gent (HoGent).