O Congo, 50 jaar onafhankelijkheid in 50 schilderijen

Binnen de Congolese samenleving speelt de volksschilder een zeer specifieke rol. Hij zit als kunstenaar niet op een artistiek eiland, maar hij leeft en werkt tussen het gewone volk. In zijn schilderijen zegt hij luidop wat er in de straten wordt gefluisterd. In een land waar journalisten hun werk niet meer naar behoren kunnen doen, noemt hij de dingen bij hun naam. Hij stelt de schrijnende levensomstandigheden van de bevolking aan de kaak als een openbaar aanklager. Zijn schildersdoek wordt het spandoek van de betoger die opstapt voor een betere samenleving. Als een cartoonist vergroot hij symptomatische kleine gebeurtenissen uit tot hilarische taferelen. Daar heeft hij in Congo trouwens meer dan genoeg aanleiding toe: de onvoorstelbare vervoersproblemen, de ambiance in Matonge, de preutsheid en de ondeugendheid die met seksualiteit gepaard gaan . zijn bron is onuitputtelijk.



Hij toont zich een meester in dubbele bodems en hij versterkt alles met felle kleuren en een soms bijna karikaturale vormgeving. Als ooggetuige van de woelige geschiedenis die het land de laatste vijftig jaren doormaakte vervolledigt hij de feitelijke gebeurtenissen met emotionele betekenissen. Kortom: zijn werken vormen het collectieve geheugen van de Congolese bevolking. Hoewel de onderwerpen van de volksschilders heel uiteenlopend zijn, hebben wij vanaf het begin gekozen voor werken die een politieke of toch een politiek-gerelateerde inhoud hebben. In deze tijd waarin er op politiek niveau alles aan gedaan wordt om niemand voor het hoofd te stoten, is het aan de culturele instellingen om een podium te geven aan de culturele stemmen die - zoals Marc Reynebeau het verwoordt in zijn beschouwing verderop in deze catalogus - "hun eigen niet-officieel goedgekeurde maar daarom des te authentiekere ervaring wilden formuleren en onder de aandacht brengen".

De Congolese kunsthistoricus Joseph Ibongo schreef voor ons een korte geschiedenis van de volksschilders in Kinshasa. Aan Marc Reynebeau vroegen wij om een beschouwing over de positie van 'de culturele instelling' in de viering van 50 jaar onafhankelijkheid van Congo.