Naar een duurzaam rivierbeheer

Rivieren zoals de Schelde leveren voor miljarden euro's per jaar goederen en diensten aan de mens. Dat doen ze van nature, en dus geheel gratis. Ze bezorgen ons bijvoorbeeld drinkwater, vis, hout, vruchtbare grond en bouwmaterialen. Ze openen mogelijkheden voor scheepvaart en havenontwikkeling. Ze beschermen woongebieden tegen overstromingen door het afvoeren van wateroverschotten. Ze zuiveren het water, bevorderen de biodiversiteit en brengen aantrekkelijke landschappen voort die zich onder meer lenen voor recreatie en toerisme. We spreken in dit verband van "ecosysteemdiensten".

Vanouds probeert de mens via dijkenbouw, inpolderingen, rechttrekkingen en uitdiepingen rivieren nóg efficiënter bepaalde behoeften te laten bevredigen. Helaas domineert een eenzijdige aanpak, telkens gericht op de optimalisering van één specifieke ecosysteemdienst. Resultaat: de onmiskenbare voordelen die de menselijke ingrepen in rivieren op korte termijn opleveren, worden ruimschoots overtroffen door de nadelen op langere termijn. Vandaag zijn het ecosysteem en de bijbehorende ecosysteemdiensten van de Schelde en tal van andere rivieren ernstig ontwricht, met dure en verontrustende gevolgen.

In dit boek wordt aangegeven hoe we de natuurlijke werking van rivieren duurzaam kunnen herstellen, zonder de huidige maatschappelijke en economische waarden uit het oog te verliezen.

Ecologie en economie worden niet als opponenten gezien, maar integendeel als de twee onafscheidelijke zijden van het muntstuk waarmee we welvaart en welzijn kunnen (blijven) kopen. Op die manier is 'Naar een duurzaam rivierbeheer', waarin de Schelde consequent als voorbeeld fungeert, een pleidooi om de natuur als cruciale maar onvoldoende naar waarde geschatte economische productiefactor te herwaarderen. Of hoe de natuur werkelijk voor iedereen kostbaar is, zelfs voor wie er gevoelsmatig geen cent om geeft.