Mooie heksen en lelijke feeën

De maatschappijkritische en pedagogische betekenis die de klassieke sprookjes van Grimm en Andersen vroeger hadden voor kinderen én volwassenen, is in onze huidige samenleving achterhaald. De nu vertelde sprookjes zijn door de geromantiseerde bewerkingen zeemzoet en ontdaan van hun oorspronkelijk parodiërende of waarschuwende karakter. Met sprookjes kan echter anders worden omgegaan. Het is immers zinvoller om kinderen via het sprookje van Hans en Grietje bewust te laten worden van het gevaar meegelokt te worden door meedogenloze pedofielen dan voor de onbestaande heks. In de klassieke sprookjes worden slechte karakters bijna altijd door onaantrekkelijke lichaamstrekken geaccentueerd: de 'lelijke' heks en de 'boze' stiefmoeder, terwijl de 'goede' fee, de prinses of de prins op het witte paard wondermooi én moreel goed zijn. Daarmee krijgen kinderen de verkeerde boodschap dat alleen uiterlijk mooi goed is én lelijk ethisch slecht. Sommige klassieke sprookjes zijn in hun oorspronkelijke betekenis vandaag pedagogisch gevaarlijk. In het oorspronkelijke sprookje Bontepels wordt de koning verliefd op zijn dochter en huwt haar op het einde van het verhaal: een vergoelijking van incest? Traditionele sprookjes bevestigen de klassieke man-vrouwrolpatronen; holebirelaties en racisme komen er niet in voor, maar zijn wel van deze tijd.
In het nieuwe boek van Gerard Gielen krijgen klassieke sprookjes verrassende wendingen, zodat ze hun oorspronkelijke, pedagogisch voorlichtende en maatschappijkritische functie terugkrijgen. Verder vindt de lezer achtergrondinformatie over het werken met sprookjes in opvoeding, onderwijs en hulpverlening. Er wordt een eigen methodiek, STORIES, voorgesteld om sociale vaardigheden en attitudes bij kinderen met behulp van sprookjes te ontwikkelen.
Gerard Gielen, pedagoog-seksuoloog, doceert aan de Katholieke Hogeschool Limburg, Departement Sociaal-Agogisch Werk in Hasselt en aan de Lerarenopleiding van het Hoger Instituut der Kempen in Geel.