Het verraad aan de verlichting

De westerse beschaving heeft haar geloof in de verlichting verloren: de grootse ambitie om de wereld te blijven verbeteren door middel van wetenschap, technologie en de vrije uitwisseling van ideeën. Lange tijd werd dat geloof uitgedragen door ‘progressieven’ – het woord zegt het zelf: progressie is vooruitgang. Helaas hebben velen onder hen zich ondertussen afgekeerd van deze revolutionaire ideeënstorm die in West-Europa ontstond.

De westerse moderniteit helpt de planeet om zeep, vinden progressieven. Het mondiale kapitalisme voedt uitbuiting en vergroot de ongelijkheid. Eindeloze groei op een eindige planeet is een waanbeeld. De Europese verlichting, de trots en vrucht van onze beschaving, was altijd een dekmantel voor culturele overheersing en kolonialisme.

Hoe is het zo ver gekomen? In dit bevlogen betoog onderzoekt filosoof Maarten Boudry de wortels van het progressieve verraad aan de verlichting, van het postmodernisme tot de opkomst van de groene beweging. En hij toont ons meteen ook hoe we ons geloof in vooruitgang kunnen terugwinnen. Boudry breekt een lans voor een nieuwe vooruitgangsbeweging die streeft naar onbegrensde groei, overvloed, openheid en technologische innovatie.

Maarten Boudry (1984) is schrijver, wetenschapsfilosoof en was van 2019 tot 2023 houder van de leerstoel Etienne Vermeersch aan de Universiteit Gent. Hij schreef onder meer de bestseller Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat (2019), waarover Marcel Hulspas schreef: ‘Strijdlustig. 340 pagina’s lang belijdt Boudry zijn onverwoestbare geloof in de vooruitgang’ (de Volkskrant, ****). Andere boeken zijn Illusies voor gevorderden (2015) en Waarom ons klimaat niet naar de knoppen gaat (als we het hoofd koel houden) (2021).

Over Het verraad aan de verlichting:

‘Erudiet, bevlogen en een genoegen om te lezen. Het verraad aan de verlichting is het perfecte medicijn tegen beschavingsblues en toekomstangst. Verplicht leesvoer voor eenieder die de waarlijk progressieve zaak een warm hart toedraagt.’


Ruud Koopmans

‘Het verraad aan de verlichting is een intellectuele wake-upcall voor iedereen die waarde hecht aan vrijheid en vooruitgang. Het is een dapper boek in deze tijden van morele verwarring.’


Lale Gül

‘Er is hoop dankzij deze verlichte Vlaming die pseudoprogressieven polemisch afpoeiert met moderniteit.’


Jort Kelder

‘Als een socratische horzel ontmaskert Maarten Boudry dubieuze denkbeelden en doorprikt hij gebakken lucht.’


Johan Braeckman

‘Het is als een frisse lenteochtend in een neerslachtige samenleving, een onverdund pleidooi voor vooruitgang.’


Mark Elchardus