Het N-woord

Aan het eind van de achttiende eeuw stelde een woordenboek dat ‘negers’ beestachtig, ongodsdienstig, onredelijk, ontrouw, schaamteloos, woest en wreed zijn. Stamden zij, ‘gelijk wij’, wel af van de eerste mens? Halverwege de negentiende eeuw meldde een veelgebruikt naslagwerk dat ‘negers’ niet kunnen niezen.

De geschiedenis van het n-woord toont op pijnlijke wijze de witte superioriteitswaan. Die leidde er onder meer toe dat zwarte mensen in 1900 in een Haagse dierentuin werden tentoongesteld. En in 1928 op een Nijverheidsbeurs in Rotterdam.

In onze taal leverde die superioriteitswaan woorden op als négeren (ik néger, jij négert) voor ‘hard en onbarmhartig behandelen’. En negerzweet voor ‘koffie’.

In woord en beeld brengt taalhistoricus Ewoud Sanders deze beladen geschiedenis in kaart.



Ewoud Sanders (1958) is historicus en journalist. Hij is bekend van de taalrubriek ‘WoordHoek’ (twintig jaar lang in NRC) en promoveerde op een onderzoek naar jeugdverhalen over jodenbekering. In 2020 verscheen van zijn hand Lachen om Levie. Komisch bedoeld antisemitisme (1830-1930), en in 2022 Met de paplepel. Beeldvorming over joden in Nederlandstalige jeugdverhalen, 1782-heden. In 2021 ontving hij de Groenman-taalprijs en in 2023 won hij de Taalboekenprijs met Het n-woord.



‘In dit boek toont Ewoud Sanders zich van zijn allerbeste kant. Hij brengt ons niet alleen de noodzakelijke feiten, maar ook de nodige nuance. Want taal is niet zwart-wit. Van harte hoop ik dat velen dit boek zullen lezen, omdat ik zeker weet dat het zal bijdragen aan meer onderling begrip.’

Kathleen Ferrier, voorzitter van de Nederlandse Unesco Commissie en geboren en getogen in Suriname



‘Sanders plaatst het begrip “neger” in historisch perspectief. Een broodnodige studie in deze tijden van polarisatie.’ Carl Haarnack, Buku Bibliotheca Surinamica



‘Taal verandert, geschiedenissen worden herschreven en, zoals Sanders schrijft: ‘Doel van dit boekje is om te laten zien hoezeer taal, racisme en discriminatie met elkaar verbonden zijn.’ Daarin slaagt de auteur wonderwel.’

De Groene Amsterdammer



‘De taalhistoricus beschrijft de opkomst en ondergang van het woord en laat – ook tot zijn eigen ontzetting – zien hoe direct het verbonden is met slavernij en slavenhandel.’

De Limburger



‘Een goed gedocumenteerde en rijk geïllustreerde geschiedenis (…). Door de historische aanpak is het boek meteen ook een kleine geschiedenis van de slavernij.’

Onze Taal



‘Een belangwekkend boek […]. Hoewel dit boek geen academische publicatie is, ben ik ervan overtuigd dat Sanders’ boek een referentie wordt.’

Sibo Rugwiza Kanobana, De Lage Landen