Het alfabet voor groot verdriet

‘Het alfabet voor groot verdriet’, geschreven door Uus Knops en met illustraties van Sassafras de Bruyn, is een boek dat je niet in één ruk uitleest. Je neemt er je tijd voor, zoals je dat ook met rouwen doet. Af en toe een beetje lezen, kijken, snuisteren tussen woord, beeld en gevoelens. Je neemt het in je op als een warm bad, een comfortabel dekentje of een dikke knuffel.

Het boek benoemt nagenoeg alle aspecten die komen kijken bij het verliezen van een dierbare. Of het nu een mens, een dier of een situatie is, het gaat dieper in op alles wat nooit meer hetzelfde zal zijn. Het boek is officieel voor kinderen van 6 tot 12 jaar, maar eigenlijk kan je op elke leeftijd praten over de dood.

Het is, buiten dat het een mooi geÏllustreerd boek is, vooral een informatief boek dat geen onderwerp schuwt. Ik las al veel boeken rond rouwverwerking voor kinderen, maar las er nog nooit eentje dat zó compleet was.

Woorden als palliatief, zelfdoding, mortuarium, ontbinden, lijk, eenzaamheid, herinneringen en schuldgevoel worden niet geschuwd, sterker nog, ze worden op een hele mooie en heldere manier uitgelegd en zullen je aanmoedigen om niks te verbloemen. Kinderen mogen weten hoe de vork in de steel zit en zeker als het op een manier gebracht wordt die voor hen begrijpbaar en behapbaar is.
Dit boek kan hierbij een ideale basis vormen. Op momenten dat je zelf moeite hebt met verlies, moet je vaak ook nog omgaan met het verdriet van de mensen om je heen. Door het bespreekbaar te maken kom je al een heel eind.

Als je het boek leest met je kind of helemaal in je eentje, bij iedere letter worden dingen in vraag gesteld en geeft het je ruimte om een gesprek aan te gaan over het onderwerp met elkaar of met jezelf. De illustraties zetten ook aan tot gesprek want wat doet bijvoorbeeld een blanco vrouw in een zee van planten met een draadje wol in haar handen? Gegarandeerd dat kinderen daar meer over willen weten én er zelf over willen vertellen.

Bij de letter N van Natuur staat dat het lieveheersbeestje ongeveer een jaar leeft voor het dood gaat. Dat doet me ook denken aan het eerste jaar iemand of iets missen. Het gemis blijft, maar dat eerste jaar zonder is toch altijd moeilijk. Plots moet je ‘leren’ hoe het is ‘zonder’ en zal het nooit meer hetzelfde zijn en sta je weer even stil bij hoe belangrijk de afwezige voor je was.

Mooi ook om te zien hoe Sassafras De Bruyn in elke illustratie het lieveheersbeestje héél subtiel en symbolisch een hoofdrol gegeven heeft.

Het boek gaat over hoe rouwen kan voelen, niet alleen emotioneel maar ook fysiek, omdat je lichaam ook mee rouwt. Verdriet brengt ook verbondenheid omdat mensen die hetzelfde meemaken elkaar begrijpen en vaak dezelfde dingen voelen.

En wat verder heel sterk naar voor komt is dat alles wat je voelt er ook gewoon mag zijn, niks is raar, het is zoals het is. Allemaal dingen die je wel weet maar die heel fraai neergepend zijn. Een feest van herkenning en dus voelt het gelijk ook heel vertrouwd en warm.

Op het einde van het boek is er ruimte gelaten voor kinderen om nog meer woorden neer te pennen die met de dood te maken hebben. Heel fijn dat er ruimte is voor eigen inbreng want je eigen gevoelens en verhaal mogen ervaren en vertellen is o zo belangrijk in het rouwproces.

Wist je ook dat het formaat van het boek bewust groot is zodat het op twee schoten past om in te kunnen lezen?

Er is zot goed nagedacht over dit overdonderend gevoelige, bijzondere en krachtige boek. Een belangrijk boek om verdriet te benoemen en te omarmen. Een boek voor thuis, maar ook voor in de klas, niet alleen als er iemand gestorven is, maar ook om het bespreekbaar te maken op andere momenten in het leven. Een écht koesterboek om regelmatig eens vast te nemen, in goede en kwade dagen… Het zal sowieso troost brengen.

En zoals Uus het zo treffend benoemt in haar dankwoord: ‘Dank je wel aan jou, mama of papa. Of welke grote mens dan ook, die de moeite neemt om met kinderen te praten over de dood. Om hen in de lente van hun leven de winter te doen begrijpen, om daarbij ook hun eigen gevoelens tegen te komen , om het niet weten en het zwijgen en elkaar te omarmen.’

Mitsy van Standaard Boekhandel Hasselt