Gemeenteraad

Het boek behandelt de bevoegdheden van de gemeenteraad als “wetgevend” orgaan. De bevoegdheden worden op elk domein grondig toegelicht ten opzichte van de andere gemeentelijke organen, in het bijzonder tegenover het college van burgemeester en schepenen als “uitvoerend orgaan”.

Sinds het decreet van 22 december 2017 over de lokale besturen is heel wat gewijzigd. Door dit decreet zijn niet alleen de bepalingen die betrekking hebben op de gemeenten en de OCMW’s samengevoegd maar is de organisatie en de werking van de gemeenten en de OCMW’s ingrijpend gewijzigd, met onder meer een herverdeling van de bevoegdheid tussen de verschillende lokale actoren met een grote delegatiemogelijkheid en een verregaande politieke en bestuurlijke integratie van het OCMW en de gemeente. En dit is niet alles. Het lokaal bestuur werd ook aangepast aan de eigentijdse verwachtingen en is uitgegroeid tot een eerste lijnsorganisatie op lokaal niveau met een grote autonomie.

Wat vindt u in de acht hoofdstukken?

Het eerste hoofdstuk handelt over het gemeentelijk belang en de gemeentelijke autonomie. Het zijn belangrijke begrippen in het gemeenterecht die de grenzen afbakenen van de materies waarvoor het lokaal bestuur en inzonderheid de gemeenteraad bevoegd zijn. Daarbij wordt inzonderheid de gemeentelijke fiscale bevoegdheid besproken. In datzelfde hoofdstuk worden ook de participatiemogelijkheden onderzocht voor de aangelegenheden van gemeentelijk belang alsmede de beperkingen die voortvloeien uit de toepassing van het bestuurlijk toezicht op de handelingen van de gemeenteoverheden.

In het tweede hoofdstuk komt de regeling aan bod die betrekking heeft op het gemeentelijk patrimonium. In een tijd dat gemeentegoederen dikwijls worden ingebracht in samenwerkingsverbanden om, samen met private investeerders, gemeentelijke projecten te realiseren, is het van het grootste belang te weten in welke mate gemeentegoederen kunnen worden ingebracht in publiek-private samenwerkingsstructuren. In dit hoofdstuk wordt uitvoerig ingegaan op de wijze waarop gemeentegoederen kunnen worden verkregen en kunnen worden vervreemd en in welke mate de gemeentegoederen privatief kunnen worden gebruikt. Er wordt ook aandacht besteed aan de nieuwe regeling inzake de gemeentewegen.

Het derde hoofdstuk handelt over de overheidsopdrachten op gemeentelijk vlak. Het is een belangrijk hoofdstuk wegens de doorwerking van de Europese regelgeving in de nationale regeling en de gewijzigde bevoegdheidsverdeling tussen de gemeenteraad, het college van burgemeester en schepenen en de andere gemeenteoverheden. Bijzonder is ook het bestuurlijk toezicht op de plaatsingsprocedure en de besluiten tot gunning van de opdracht.

In het vierde hoofdstuk wordt uitvoerig ingegaan op de bevoegdheid van de gemeenteraad inzake het omgevingsrecht met de onderscheiden bevoegdheden inzake de ruimtelijke ordening en het milieuhygiënerecht. In dit hoofdstuk komen ook de regelgeving inzake milieubeheer en natuurbehoud aan bod. Ook aanverwante beleidsdomein worden hier besproken. Inzonderheid wordt daarbij ingegaan op uitbouw van een eigen gemeentelijk milieubeleid, de bevoegdheid tot vaststelling van gemeentelijke milieureglementen en gemeentelijke milieubeleidsplannen, alsook de uitgebreide taakstelling inzake ruimtelijke planning. Anderzijds wordt hier ook de taakstelling van de gemeenteraad toegelicht in het sectoraal milieubeleid onder meer inzake het lokaal waterbeleid, afval en geluid.

Het vijfde hoofdstuk heeft betrekking op het gemeentepersoneel met de rol van de gemeenteraad in het vaststellen van de organisatiestructuur van de diensten en de rechtspositieregeling van het personeel alsmede het aanduiden van de functies waaraan het lidmaatschap van het managementteam verbonden is. De bevoegdheden van de gemeenteraad inzake de diverse onderdelen van de rechtspositieregeling worden daarbij uitvoerig besproken en toegelicht. Anderzijds wordt de rol van de gemeenteraad besproken als aanstellende overheid en als tuchtoverheid binnen het kader van de tuchtprocedure.

Het gemeentelijk financieel beheer komt aan bod in het zesde hoofdstuk met een diepgaande bespreking van de regeling inzake de beleids- en beheerscyclus vanuit het oogpunt van de gemeenteraad, met een grondige duiding van de onderscheiden beleidsrapporten. Ook de diverse controle-instrumenten op de uitvoering daarvan worden in dit hoofdstuk toegelicht. Daarnaast worden in dit hoofdstuk uitgebreid de bevoegdheden van de gemeenteraad inzake de vaststelling van gemeentebelastingen besproken, en meer algemeen de bevoegdheid van de gemeenten inzake het vestigen van belastingen.

Het zevende hoofdstuk is volledig gewijd aan een grondige analyse van de bestuurlijk politionele bevoegdheden van de gemeenteraad met een bespreking van de verordenende bevoegdheid van de gemeenteraad betreffende de bestuurlijke politie en de gemeentelijke administratieve sancties. In dit hoofdstuk wordt de bevoegdheid onderzocht van de gemeenteraad in een aantal specifieke domeinen, zoals de kansspelinrichtingen, de ambulante handel, de begraafplaatsen en de lijkbezorging en de maatregelen die op lokaal vlak kunnen worden genomen inzake het verkeer. Anderzijds wordt ook de gemeentelijke politionele bevoegdheid gekaderd binnen de fundamentele rechten en vrijheden.

In een achtste hoofdstuk wordt uitvoerig ingegaan op de bevoegdheden van de gemeenteraad inzake OCMW-aangelegenheden, met veel aandacht voor de gevolgen van de politieke en bestuurlijke integratie van de gemeenten en de OCMW’s na de inwerkingtreding op 1 januari 2019 van het decreet van 22 december 2017 over de lokale besturen.