Dwingende vrijheid

Er wordt weleens gezegd dat we in een dwingende tijd leven, waar
autoriteit zoek is. Na de dood van God en het einde van de Grote
Verhalen zijn we meer dan ooit tot vrijheid veroordeeld. We kunnen ons
dan bijvoorbeeld overgeleverd voelen aan allerlei tot consumptieartikel
gereduceerde objecten die ons een vermeend genot zouden moeten
verschaffen. Van de weeromstuit ontstaat hier en daar een roep naar
meer law and order. Niet helemaal onterecht wordt er dan van uitgegaan
dat alleen de/meer wet ons vrijheid kan geven. Sommigen permitteren
zich zelfs de vrijheid om harder dan ooit de wet te stellen: of het nu
de wet van het Proletariaat of van het Volk is (zoals communisme en
fascisme dat een paar decennia geleden deden), of die van de Sharia (zoals
het islamfundamentalisme dat vandaag maar al te driest denkt te moeten
doen). Freud en zijn psychoanalyse zijn ondertussen in de prullenmand
van de intellectuele goegemeente beland. Toch bevat zijn theorie heel
wat elementen die klaarheid brengen in deze schijnbare paradox:
waarom vrijheid dwingend kan zijn; waarom vrijheid, zeker waar ze zich
van elke norm en wet bevrijd weet, deze vaak met nog hardere hand
installeert. Tegen de heersende tijdsgeest in biedt deze bundel een forum
aan stemmen die de eigengereide band tussen vrijheid en wet/dwang
proberen te denken.
Mark Kinet en Trees Traversier zijn bestuursleden en Sjef Houppermans
is voorzitter van de Belgisch-Nederlandse Stichting Psychoanalyse en
Cultuur. www.stichtingpsychoanalyseencultuur.eu
Met bijdragen van Marc De Kesel, Sjef Houppermans, Mark Kinet, Yves
Petry, Daan Rutten, David Schrans, Jo Smet, Katrien Steenhoudt, Trees
Traversier en Frank Vande Veire.