De mislukking van de beschavingsmissie

De mislukking van de beschavingsmissie. Het Nederlandstalige Congoproza van 1960 tot 2020 is het vervolg op Koloniseren om te beschaven. Het Nederlandstalige Congoproza van 1596 tot 1960 (2019) waarin het Congoproza dat voor en tijdens de koloniale periode verscheen onder de loep werd genomen. DE onlusten die na de Congolese onafhankelijkheid uitbraken en duizenden Belgen op de vlucht dreven en de opgeenvolgende burgeroorlogen hadden een grote impact op de Congoliteratuur.

Daisy Ver Boven, Jan van den Weghe, Albert van Hoeck, André Claeys en Raf van de Linde plaatsen de politieke onrust en de gewelddaden tegen de blanken centraal in hun werk. In het licht ervan vellen ze een oordeel over de verhouding tussen blank en zwart. Ook de Congowerken van Jef Geeraerts, Paul Brondeel en Mireille Cottenjé spelen zich af tegen de achtergrond van de troebelen na de onafhankelijkeheid. Deze romans gaan echter niet zozeer over Congo maar eerder over de persoonlijke besognes van de schrijvers.

Met Lieve Joris en Koen Peeters komt op het einde van de jaren '80 een ommekeer in het Congoproza. Niet langer gelden de koloniale periode en de onrust na de onafhankelijkheid als referentiepunten. Lieve Joris beschrijft in haar reisverslagen Congo onder Mobutu en Laurent en Joseph Kabila. Koen Peeters schakelt Congo in om aan zijn levensvisie gestalte te geven. In Duizend heuvels bezoekt de schrijver Rwanda en vraagt hij zich af of er na de genocide nog een gezamelijke toekomst voor de Rwandezen mogelijk is.

Daarnaast hebben nogal wat schrijvers één boek over Congo gerschreven. Van Luise O. Fresco verscheen de boeiende roman De idealisten waarin de ze verantwoordelijkheid van de westerse wereld tegenover Afrika onderzoekt.

Het Nederlandstalige Congoproza vormt vanuit literair en cultureel oogpunt een belangwekkend onderdeel van de Nederlandse literatuur. Met Koloniseren om te beschaven en De mislukking van de beschavingsmissie wordt voor het eerst een volledig overzicht van het Congoproza verschaft.