De identiteit van de Peutingerkaart

Over het algemeen wordt ervan uitgegaan dat deze dertiende eeuwse kaart, genoemd naar de humanist Konrad Peutinger, een kopie is van een wegenkaart uit de vierde eeuw n. Chr. Het gaat om een geografische afbeelding van het Romeinse Rijk op een perkamenten rol van ongeveer 680 bij 38 centimeter, verdeeld in 11 segmenten. In dit boek wordt een geheel andere visie op de PK ontwikkeld.

Nagegaan wordt hoe mensen in de prehistorie hun wegen wisten te vinden. Astronomische kennis van zaken was daarbij belangrijk, evenals de nodige landschapskennis. Later ontstond de geografie van de kustbeschrijvingen (periploi) en werden trajecten op land vastgelegd. Dat de geografen daarbij ook kaarten maakten is best mogelijk, maar er is echter geen enkele bewaard. Wereldkaarten uit de klassieke tijd zijn op internet gemakkelijk te vinden, zoals die van Erastosthenes en Ptolemaeus, maar betoogd wordt dat het reconstructies zijn uit de Renaissance.

Tussen de veronderstelde oorspronkelijke kaart(en) uit de Oudheid en circa 1200 n.Chr. worden vaak een aantal mappae mundi geplaatst. Deze wereldkaarten bieden beelden van Azië, Afrika en Europa, maar ze waren zeker niet bedoeld als hulpmiddel voor het maken van reizen en tochten. Een belangrijke geografische documentatie is aangelegd door de Anonymus van Ravenna. Er zijn veel overeenkomsten met de Peutingerkaart.

Aan het werk van de Anonymus wordt in dit boek een veel grotere waarde toegekend dan gebruikelijk is. Op basis van die documentatie en van de recente internationale literatuur over de Peutingerkaart is een nieuwe visie ontwikkeld op de identiteit van de PK. Een krachtige en sympathieke reactie op een misvatting en vooroordeel van meer dan 5 eeuwen. Ad Maas (1941) is publicist. Hij schreef veel artikelen over de geschiedenis van het eerste millennium en redigeerde veel kopij over die periode, dus ook over de Peutingerkaart.