De fenomenologie van Merleau-Ponty

Het woord fenomenologie, leerde er verschijnselen, is van oudere datum; hoofdwerken van Hegel en Ed. von Hartmann dragen het reeds in hun titel. Maar in de betekenis van een bepaalde wijsgerige methode, waarbij men van een "fenomenologische school" kan spreken, is het een tamelijk modern begrip, afkomstig van de Duitse filosoof Edmund Husserl (1913). Een groot aantal leerlingen en latere navolgers past deze wijsgerige methode toe, die ook in de extensiefilosofie een grote invloed heeft uitgeoefend. Overigens moet men deze laatste niet met de fenomenologie vereenzelvigen. Zij heeft los van het existentialisme haar eigen beoefenaars en onder deze neemt de Franse denker Merleau-Ponty een voorname plaats in. Deze moderne Franse filosoof geniet minder bekendheid bij een brede lezerskring, omdat hij niet tegelijk andere figuren uit de hedendaagse Franse wijsbegeerte (Sartre, Marcel, Camus) ook als roman- en toneelschrijver is opgetreden, maar zich heeft beperkt tot de eigenlijke denkarbeid. Deze moet men zich echter niet al te abstract voorstellen, want Merleau-Ponty beweegt zich, met name in zijn kleine essays (verzameld in de bundels Sens et non-sens en Signes) vaak op het terrein van het actuele leven, ook wel op het gebied van literatuur en kunst.


Het rijk van prof. Kwant geeft een grondige oriëntatie in de methode en het werk van de Franse wijsgeer, die na zijn dood meer en meer de aandacht lijkt te gaan trekken. Hij behandelt het zeer belangrijke begrip "lichaam-subject", de houding van Merleau-Ponty ten opzichten van metafysische vraagstukken en de wetenschappen. Vanzelfsprekend is een hoofdstuk gewijd aan zijn wisselende relatie met het marxisme, alsook aan zijn standpunt naast en tegenover Sartre. De schrijver eindigt met een aantal kritische beschouwingen. Voor een inzicht in een van de belangrijkste wijsgerige figuren van deze tijd en daardoor ook in de hedendaagse filosofie in ruimere zin, is het helder geschreven werk van prof. Kwant een bijdrage die aan vele belangstellenden, ook buiten de kring der vaklieden, welkom zal zijn