De evolutie van de mens

In de afgelopen honderdvijftig jaar sinds Charles Darwin is er veel informatie verzameld over de evolutie van de mens. Fossiele vondsten hebben aangetoond dat verschillende elkaar opvolgende mensensoorten zich uit mensaap- en australopitheekachtige voorouders ontwikkelden, zoals Homo erectus en de neanderthalers. De mens stamt af van apen die in bomen leefden, en zou volgens de heersende savanne-hypothese in de loop van enkele miljoenen jaren tweebenig geworden zijn door de bossen te verlaten en op de Afrikaanse savanne te gaan leven.

Auteur Marc Verhaegen heeft als medicus een diepgaande kennis van de menselijke anatomie en fysiologie. Hij gaat gedetailleerd in op de evolutie van ons lichaam, ons brein en van ons sociaal en seksueel gedrag. Hij geeft een uitgebreid overzicht van de ontwikkeling van het menselijk lichaam in de loop van de laatste miljoenen jaren, zoals veranderingen aan de ledematen, schedelvorm, maar ook huid, haar, ogen, ademhalingsorganen, en geslachtsdelen.

Veel aspecten van de menselijke evolutie blijven echter onderwerp van discussie. Bepaalde elementen van het menselijk lichaam zijn raadselachtig, en moeilijk te verklaren door de savanne-hypothese. Waarom lopen we rechtop? Waarom steekt onze neus vooruit? Waarom verloren wij onze vacht, maar staat er op ons hoofd nog haar? Waarom werden onze hersenen zo groot, en hoe komt het dat de mens kan spreken?

Verhaegen bepleit de waterkant-hypothese: veel eigenaardigheden van het menselijk lichaam kunnen verklaard worden door een leven aan de waterkant. Op overtuigende wijze laat hij zien hoe de typische kenmerken van de mens wijzen op een evolutie in de nabijheid van water.

Marc Verhaegen is arts en antropoloog. Hij publiceerde in toonaangevende tijdschriften als New Scientist, Nature, Trends in Ecology and Evolution, Human Evolution. Van zijn hand verscheen eerder In den beginne was het water: nieuwste inzichten in de evolutie van de mens (1997). In dit nieuwe boek De evolutie van de mens verwerkt hij de vele nieuwe inzichten en ontdekkingen van de afgelopen decennia.