De anatomie van het fascisme

Dertig jaar geleden gold het als een woord uit het verleden, vandaag de dag duikt het bijna elke dag wel op in een krant, talkshow of kroeg: fascisme. Maar wat is fascisme eigenlijk, en glijden we er inderdaad weer naartoe?

Twintig jaar geleden publiceerde Robert O. Paxton het meest baanbrekende boek over het onderwerp, door zich te concentreren op wat de fascisten van een eeuw geleden deden, niet op wat ze zeiden. Hij beschrijft de eerste geüniformeerde bendes die na 1918 vijanden van de staat aanvielen, de opkomst van Mussolini en het steeds radicalere Duitse fascisme in de Tweede Wereldoorlog.

Paxton laat duidelijk zien waarom fascisten in sommige landen wel aan de macht kwamen en in andere niet. En hij toont aan dat fascisten alleen dan hun doel konden bereiken als conservatieve partijen bereid waren hen daarin bij te staan, door rechtszekerheid in te ruilen voor zogenaamde veiligheid. Hetgeen vanzelfsprekend leidt tot zijn vraag of het fascisme vandaag de dag opnieuw kan ontstaan.

Robert O. Paxton (1932) is een Amerikaanse politicoloog en historicus gespecialiseerd in het fascisme en Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij werd bekend door zijn boek Vichy France. Old Guard and New Order, 1940-1944. De anatomie van het fascisme wordt wereldwijd beschouwd als een van de beste boeken over het fascisme.

‘Huiveringwekkend. Dit boek laat zien hoe fascisten steeds weer op semidemocratische wijze aan de macht komen om de democratie vervolgens af te schaffen. Verplichte leeskost voor wie de huidige tijd wil begrijpen.’


Lieke Marsman

‘De anatomie van het fascisme is de definitieve studie van het onderwerp. Een magnifiek boek.’


The New York Times Book Review

‘Over het fascisme zijn bibliotheken vol geschreven, maar Paxton onderscheidt zich door zijn verhelderende verdeling van de geschiedenis. Zijn boek laat zien dat het fascisme minder ver van ons af staat dan we graag willen denken.’


NRC

‘Met deze meesterlijke studie, die met grote vaardigheid en diepgaande analyse een immense hoeveelheid literatuur onderzoekt, heeft Robert Paxton het vrijwel onmogelijke gepresteerd: hij ademt frisse lucht in vaak muffe debatten en geeft nieuwe inzichten in het uitvoerig onderzochte fenomeen fascisme.’


Ian Kershaw