Alles voor Vincent

‘Het is zo fijn aan het eind van mijn leven, na zo veel jaren van onverschilligheid, vijandigheid zelfs van het publiek tegenover Vincent en zijn werk, te voelen dat de strijd is gewonnen.’


– Jo van Gogh-Bonger aan Gustave Coquiot, 1922

Bij weinigen bekend, maar niet minder invloedrijk: Jo van Gogh-Bonger (1862-1925), de vrouw van Theo en schoonzus van Vincent van Gogh. Toen de broers kort na elkaar overleden, ontfermde zij zich vanaf 1891 over Van Goghs artistieke nalatenschap en wijdde de rest van haar leven aan de verspreiding en bekendmaking ervan. Ze publiceerde zijn brieven, organiseerde tentoonstellingen in binnen- en buitenland en verkocht strategisch aan particulieren en invloedrijke kunsthandelaren. Voor de reputatie van Van Goghs kunst waren haar inspanningen cruciaal. Maar ook in andere opzichten leidde ze een boeiend leven. Niet alleen was ze bevriend met vooraanstaande schrijvers en kunstenaars, ook was ze actief binnen de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij en nauw betrokken bij de ontluikende vrouwenbeweging. Ze had één zoon, die vernoemd was naar zijn oom: hij was de tweede belangrijke Vincent in haar leven.

Op basis van rijk bronnenmateriaal, waaronder niet eerder gepubliceerde dagboeken, documenten en brieven, schetst Hans Luijten het veelzijdige leven van deze geëngageerde vrouw die zich in de decennia rond 1900 daadkrachtig manifesteerde in een door mannen gedomineerde wereld. Alles voor Vincent is een liefdevol geschreven biografie, die ook nieuw licht werpt op de waarderingsgeschiedenis van Van Gogh.

Hans Luijten is senior onderzoeker bij het Van Gogh Museum en mede-editeur van de zesdelige editie Vincent van Gogh – De brieven. De volledige geïllustreerde en geannoteerde uitgave, die is gebaseerd op de webeditie www.vangoghletters.org (2009). Hij is ook de bezorger van de dagboeken van Jo Bonger: www.bongerdiaries.org (2019).