Standaard Boekhandel MAGAZINE

‘De nieuwe de Kiekeboes? Zelfs Moemoe en Mevrouw Stokvis lossen er voorlopig niks over!’   Een kennismaking met scenarist Mike Beyers De familie Kiekeboe wandelend door een bos terwijl er stiekem Wollebollen rondlopen. Zo eindigde Seizoensfinale, het 164ste en laatste album van de Kiekeboes door stripauteur Merho. Drie nieuwe avonturen van de Kiekeboes volgden, met als auteurs Nix en Charel Cambré, en met een hoofdrol voor Fanny. Maar op 8 januari kwam er verrassend maar oh zo fantastisch nieuws: De Kiekeboes gaan verder met de klassieke reeks. Er komt dus een album 165, Camping Vital, en volgende! Tekenaar Charel Cambré schuift met zijn tekenstijl iets meer op naar de klassieke albums en new kid in town is scenarist Mike Beyers. Hoog tijd dus voor een kennismaking! WIT KONIJN Mike, wat een verrassend nieuws, kan je vertellen hoe dit idee ontstaan is? Mike Beyers: Toen Merho op zoek was naar een nieuwe scenarist voor de heropstart van de vertrouwde De Kiekeboes-reeks, is hij via via bij mij beland. Ik werk al jaren als copywriter – ook een schrijvend beroep met een sterke creatieve insteek – en ik heb daarnaast een grote passie voor strips. Tijdens een kennismakingsgesprek met Merho klikte het alvast. Vervolgens schreef ik een synopsis voor een de Kiekeboes-verhaal, dat hem aangenaam verraste. Hij stelde een samenwerking voor en zo belandde ik dus bij Standaard Uitgeverij. Voor sommigen ben ik misschien een ‘wit konijn’ in de Vlaamse stripwereld, zeker in vergelijking met gevestigde scenaristen. Maar ‘storytelling’ is ook cruciaal in de communicatiewereld. Daar moet je je doelpubliek ook meenemen in een aantrekkelijk verhaal, weliswaar met een heel andere doelstelling. Maar wees gerust: dit betekent zeker niet dat er vanaf nu aan ‘product placement’ zal worden gedaan in de reeks. Omschrijf jezelf eens in 3 woorden? Levendige verbeelding, quizzer-vol-nutteloze-weetjes, onpraktisch. EEN KINDERDROOM Merho's schoenen zijn groot om te vullen. Geen koudwatervrees? Ik ben me zeker bewust van de Kiekeboes-erfenis. En ik weet dat meteen debuteren met Vlaanderens meest verkopende strip niet vanzelfsprekend is. Maar eigenlijk vind ik het vooral superleuk om me als scenarist in het universum van de Kiekeboes onder te dompelen. Het is een kinderdroom die uitkomt. Wat mogen we verwachten? Hoewel Camping Vital – de titel van nr. 165 – natuurlijk al iets weggeeft, blijft het verhaal nog even een verrassing. Zelfs Moemoe en Mevrouw Stokvis lossen er voorlopig niks over. Lezers mogen zich alvast verwachten aan een meeslepend avontuur waarin heel wat nevenfiguren hun rentree maken. Met alle ingrediënten die de reeks zo uniek hebben gemaakt: spanning en mysterie, maar ook humor en grappige soapelementen. Het wordt een echte ‘comeback’ van het geliefde ‘Kiekeboes-universum’ – een ‘Kiekeback’, zeg maar. VINGERS AAN DE POLS Kijkt de meester zelf mee? Uiteraard kan ik in deze fase rekenen op de steun en begeleiding van Merho zelf. Zijn advies is voor mij van onschatbare waarde. Hij geeft me heel wat tips en we brainstormen geregeld. Zo leer ik nog continu bij. Ook de samenwerking met een ervaren tekenaar als Charel Cambré is natuurlijk heel inspirerend. Heb je er al een idee van hoe de volgende verhalen zullen evolueren? Er liggen best al wat ideeën op de plank. Lezers mogen zich alleszins verwachten aan de terugkeer van verschillende personages. Tegelijk zullen die vertrouwde elementen in de komende albums gecombineerd worden met nieuwe ontwikkelingen of personages. Continue evolutie zit immers evengoed in het DNA van de Kiekeboes, een reeks die altijd stevig de vingers aan de pols van de tijd heeft gehouden. MIKE BEYERS’ FAVORIETE DE KIEKEBOES • album: Moeilijk! Ik hou wel van de albums met een hoog soapgehalte. Laat ik dus gaan voor Omtrent Oscar, omdat je daarin de ‘back story’ krijgt van de vete tussen Moemoe en Vital. • hoofdpersonage: Charlotte, the voice of reason in het gezin Kiekeboe. • nevenpersonage: Tomboy, al is ze stilaan een hoofdpersonage geworden – en terecht. Daarnaast ook Van de Kasseien, the boss you love to hate. • scène(s): De discussies tussen Moemoe en Vital – maar ook die tussen Marcel en Van Der Neffe – leveren altijd vuurwerk op. • woordspeling: Er zijn er zoveel! Laat ik de volledige cast van Het geslacht Kinkel nemen: Ray Oeno, Ann Tendeu, France Troix, Sid Kom, Ro de Ridder en Emmy Award.  

70 JAAR JOMMEKE! Een gesprek met stripauteur Dieter Steenhaut Jommeke introduceerde zichzelf op 30 oktober 1955 in het weekblad Kerkelijk Leven als volgt: ‘Heu … ik ben Jommeke … moet hier elke week iets plezants doen … is echter mijn zorg niet … dat moet tekenaar maar klaarspelen …’ Die tekenaar was Jef Nys en hij liet zijn held Jommeke samen met kompanen Filiberke, Annemieke en Rozemieke, Flip en Pekkie vele ‘plezante’, wonderlijke avonturen beleven. Jef Nys overleed in 2009, maar zijn helden kregen nieuwe bekwame en enthousiaste vaders, en zo bleef Jommeke razend populair, al 70 jaar lang! De jongste vader van Jommeke heet Dieter Steenhaut. Hij kreeg gedurende een paar jaar een inwijding in de Jommekeskunde. In 2023 tekende hij zijn eerste Jommekesalbum. ZUSTER PICKELS Dieter, de aftrap van het feestjaar 70 jaar Jommeke gebeurt met het nieuwe album Spoken op school. Voor jou toch wel speciaal. Dieter Steenhaut: 'Spoken op school' speelt zich af op ‘t Kasteelke. Dat is een uniformschool met internaat in de Vlaamse Ardennen, waar ik zelf trouwens naar school ben gegaan. Ik speelde al langer met het idee om daar een avontuur te situeren. Het 17de-eeuwse kasteel dat nog steeds bewoond wordt door nonnetjes, is uiteraard hét ideale decor. Het is de eerste keer dat ik ook aan het scenario mocht meewerken én nieuwe personages mocht bedenken, zoals Zuster Pickles … en Paul de Grande, de antiquair uit het televisieprogramma Stukken Van Mensen. Dit album maakte ik samen met Kristof Berte. We zijn een paar keer op café gegaan en na wat heen en weer pingpongen kwamen we tot dit zeer spannende verhaal. Het is aangenaam werken met Kristof, die ook aan het storyboard sleutelde en het verhaaltechnisch doet werken, met de juiste pointes en mopjes op het juiste moment. Voor dit avontuur hebben we ons laten inspireren door de sfeer uit de eerste films van Harry Potter én door de horrorfilm The Nun. Het is best wel spannend, de lezers zullen ervan smullen. ;) Waarom blijft de wereld van Jommeke na 70 jaar nog altijd zo fascinerend, denk je? Jommeke is tegelijk zo herkenbaar maar spreekt toch tot de verbeelding van de kinderen. De hechte vriendengroep beleeft de gekste en spannendste avonturen tot in de verste uithoeken van de wereld. Of de professor vindt wel iets uit waardoor het hele dorp besmet wordt met een of ander staartenvirus. Of plots groeien er vruchten aan de hoofden van de inwoners. De spannende elementen worden afgewisseld met humor en dat zorgt ervoor dat het nooit saai is in Zonnedorp. DE KONINGIN VAN ONDERLAND Je bent aan je eerste volledige album van Jommeke bezig. Wat doet dat met een mens? Het album 'Rare vogels' dat ik tekende en dat in 2023 verscheen, was een gagalbum (met korte mopjes van een pagina). Het was de ideale lanceringsbaan om de stap te zetten naar een echt verhaal. Het is een totaal andere manier van werken. Ook bijvoorbeeld omdat ik bij dit album werk met documentatiemateriaal van bestaande locaties voor de decors en ook van bestaande mensen. De release van dit album was eigenlijk al vroeger voorzien, maar afgelopen jaar was best een moeilijk jaar. Het overlijden van mijn vader en enkele maanden later ook dat van mijn pepe hebben er stevig ingehakt. Ik ben Standaard Uitgeverij dankbaar voor de tijd die ze me gunden en dat ze in mij bleven geloven. In deze tussenperiode werkte ik aan andere projecten die iets beter behapbaar waren, zoals het prentenboek 'Duupje 4' en andere losse illustraties. Als dit album in de winkelrekken ligt, zal ik heel blij zijn, en ik kijk nu al uit naar het volgende album dat ik zal maken! Kan je eigen accenten leggen in die wereld van Jommeke? Het is bijzonder fijn om nieuwe personages te mogen creëren en die te implementeren in de wereld van Jommeke. Ik kan er best veel van mijn eigen creativiteit instoppen en dat geeft ook wel voldoening. Natuurlijk moet alles wel passen in het universum en moet alles vlot leesbaar zijn voor de lezers. 70 jaar Jommeke! Heb je persoonlijke hoogtepunten? Mijn hoogtepunt als lezer is en blijft 'De koningin van Onderland'. Dat album zit zo goed in elkaar. Ook de tekenstijl is ietwat anders en vind ik heel sterk. Mijn hoogtepunt als tekenaar is heel moeilijk te kiezen. Ik heb al zoveel leuke opdrachten mogen uitvoeren dat kiezen niet evident is. Ik noem er enkele op: de tekening voor de internationale paspoorten van België ontwerpen, een Monopolyspel tekenen, een eerste eigen Jommekesalbum uitbrengen …  

Suske en Wiske worden 80! Forever young! Een gesprek met Wout Schoonis ‘Het was op een avond, in de herfst van 1943, in de Heistraat in Wilrijk. In de omgeving daverden de kanonnen van het afweergeschut. Door de hemel zinderde hevig motorengebrom. Mijn vrouw was ongerust en riep mij naar de veilige kelder ... Maar ik wist dat het nu zou gebeuren! Het kriebelde in mijn vingers ... En plots, terwijl de salvo’s donderden en de inktpotten gekke sprongetjes maakten op de tekentafel ... – hoe het kwam? – was ik bevrijd van een lange, bang gekoesterde droom. Ik was de gelukkige vader van een tweeling geworden, Suske en Wiske.’ Zo vertelde Willy Vandersteen over het ontstaan van zijn geesteskinderen Suske en Wiske in 1943. Op 30 maart 1945 verscheen de eerste strook van Rikki en Wiske in Chocowakije in de krant De Standaard. Er zouden nog veel stroken volgen. Want kijk, in 2025, 80 jaar later, beleven Suske en Wiske nog altijd onverwachte, dolkomische en spannende avonturen en stralen ze nog altijd dezelfde vrolijke energie uit als toen. Willy Vandersteen overleed helaas in 1990, maar na hem namen Paul Geerts, Marc Verhaegen, Luc Morjaeu, Peter Van Gucht en andere gepassioneerde stripauteurs de fakkel over. Over de feestelijkheden rond de belangrijke verjaardag vertellen we in een volgende Stripmunk. Nu alvast een interview met Wout Schoonis, de man die in 2007 bij Studio Vandersteen begon en in 2023 de tekenpen van Luc Morjaeu overnam en hoofdtekenaar van de immer populaire stripserie werd. EEN NIEUW SAMENGESTELD GEZIN Wout, in dit feestjaar verschijnt het nieuwe Suske en Wiske-album 'De stenen samoerai'. Kan je ons daarover iets meer vertellen? Wout Schoonis: “Ik vond het zelf geweldig leuk om te maken. Onze vrienden raken na een storm verzeild in het Japan van de 17de eeuw. Theofiel Boemerang is ook van de partij. Ze raken verwikkeld in een strijd tussen twee krijgsheren, daimyo Sada San en daimyo Kazuki. De slechterik van dienst is de zwaar geschminkte raadsheer Yabati, die zelf over Japan wil heersen. Hiervoor gebruikt hij magie en genereert hij een stenen samoerai om alles en iedereen mee te verpletteren.” Als een alien plots op aarde zou landen en je zou vragen om te vertellen waar de stripreeks Suske en Wiske over gaat en waarom ze zo’n succes heeft, wat zou je dan vertellen? “Suske en Wiske gaat over een nieuw samengesteld gezin avant la lettre, dat een positieve boodschap verspreidt in zowel het verleden, het heden als de toekomst. Avonturen met spanning, doorspekt met humor en knipogen. Omdat de mogelijkheden onbegrensd lijken, blijft de wereld van Suske en Wiske fascineren. De teletijdmachine zorgt altijd voor een mooie blik in het verleden of een eventuele toekomst. Als de teletijdmachine op stal blijft, worden er meestal hedendaags relevante thema’s aangesneden.” EVENWICHTSOEFENING Je bent ondertussen al bijna twee jaar hoofdtekenaar van Suske en Wiske. Wat is er voor jou veranderd? “Veel. Tegenwoordig bestaat het eerste uur van mijn dag uit het beantwoorden van mails, de gang van zaken opvolgen en bijsturen waar nodig. Maar het fijnste is natuurlijk dat ik ook het meeste zelf kan bepalen, van voorstudie tot afgewerkt product. Het feit dat ik niet meer afhankelijk ben van andermans mening en mijn eigen criticus ben, is onbetaalbaar. In 'De stenen samoerai' merk je – hopelijk – dat ik de evenwichtsoefening tussen ‘leiden’ en tekenen beter onder de knie begin te krijgen. Nu alles meer routine is geworden, kan ik mijn aandacht meer op het grafische aspect toespitsen.” Heb je het gevoel dat je iets extra’s aan de wereld van Suske en Wiske kan toevoegen? Schoonis: “De nieuwe nevenfiguren die in elk verhaal meespelen geef ik met veel plezier vorm. Misschien blijft er wel eens een personage of een slechterik plakken.” Wat was voor jou persoonlijk het hoogtepunt in die 80 jaar Suske en Wiske? “Dieptepunt: toen ik een jaar of 6 was, liepen er al poppen (van die verklede mensen met een megahoofd) van Suske en Wiske rond in het pretpark Bellewaerde. Maar de poppen hadden niet dezelfde schoenen aan als in de stripverhalen. Hoogtepunt: dat ik zelf kan kiezen welk schoeisel ik Suske en Wiske ‘aanteken’.”

In ‘Het laatste meisje’ worden twee vrouwen het slachtoffer van wat op het eerste gezicht een verkeersongeluk lijkt. Alleen verdwijnt een van hen twee daarna op mysterieuze wijze … De nieuwe Gina Harte-thriller van de Britse Carla Kovach is een puzzel die je als lezer meteen wil beginnen te kraken. De premisse van ‘Het laatste meisje’ is bijzonder intrigerend. Hoe kwam u op dat idee? Carla Kovach: “Detectiveromans zijn eigenlijk net puzzels. Als schrijver verstop ik allerlei hints en afleidingsmanoeuvres in het verhaal, die de lezer dan moet proberen op te pikken. Aan dat puzzelelement beleef ik zelf altijd veel plezier. Voor ‘Het laatste meisje’ bedacht ik zelfs een soort raadsel: wat als alles bij een politiezaak wijst op een verkeersongeluk, maar een van de twee slachtoffers onvindbaar is?” Detective Gina Harte heeft haar naam niet gestolen. Zo stoer, slim en vastberaden: een vrouw naar ons hart. “Ja, ik denk dat veel vrouwelijke lezers zich in haar herkennen. Gina is, net als ik, opgegroeid in een tijd dat er nog bitter weinig over vrouwenmishandeling werd gepraat. En er nog minder aan werd gedaan … Ze heeft nooit een stem gevonden om over haar eigen misbruikverleden te praten, met alle dramatische gevolgen vandien. Sinds #MeToo doen we het als maatschappij al iets beter, maar er zijn nog altijd veel vrouwen die in dezelfde situatie zitten als Gina. Precies daarom is vrouwenmishandeling zo’n belangrijk thema in mijn werk. Openlijk praten over mishandeling is moeilijk, maar wel nodig om jezelf ervan te bevrijden.” Uw boeken zitten inderdaad vol donkere thema’s, terwijl u me best een vrolijk en optimistisch persoon lijkt. “Dat is ook zo, echt waar! Thrillers zijn gewoon fijn, omdat ze de donkerste kantjes van onze menselijke soort in de spotlight zetten. Iedereen heeft al weleens iets gemeens over een ander gedacht: ik hoop dat die eens goed op zijn gezicht gaat. (lacht) Dat is dan zelfs nog een braaf voorbeeld. Zelf onderzoek ik graag hoe mensen omgaan met de pijn uit hun verleden. Zinnen ze op wraak? Stijgen ze boven zichzelf uit? Of worden ze net depressief? De impact van extreme situaties op gewone mensen, daar ben ik mateloos door gefascineerd.” Welke thrillers leest u eigenlijk zelf graag? “Ik verslind graag psychologische thrillers, die van Sue Watson heb ik bijvoorbeeld allemaal gelezen. En ik heb een zwak voor horrorboeken en griezelige films. Op mijn twaalfde ging ik stiekem al in mijn eentje naar ‘The Exorcist’ kijken in de cinema. Net als psychologische thrillers gaan horrorverhalen vaak over onze grootste, meest diepgewortelde angsten. Weet je trouwens wat die van mij is? Dat er inbrekers mijn huis binnendringen, terwijl ik zelf thuis ben. Het is zelfs zo erg, dat ik een slot op mijn slaapkamerdeur heb laten installeren. Anders kan ik ’s nachts echt niet slapen.” (lacht)

Je mag haar veel noemen: scenariste, content creator of – haar persoonlijke favoriet – ‘Prinses van de Politieke Satire’. Zolang het maar géén ‘influencer’ is. Sinds haar succesvolle boek ‘En ze leefden nog’ kreeg Elisabeth Lucie Baeten er ook nog de titel van kinderboekenschrijver bij. Haar bundel, waarin ze klassieke sprookjes van een modern jasje voorziet, krijgt nu een vervolg. Vond je dat zo’n update van de klassieke sprookjes weleens mocht? Elisabeth Lucie Baeten: “Ik wil de klassieke sprookjes zeker niet vervangen, want ik ben zelf een grote sprookjesfan. Maar ik wou er weleens een alternatief naast zetten, omdat ik vind dat de sprookjes, zoals iedereen ze kent, niet genoeg zijn. Veel van die verhalen staan bol van de ouderwetse clichés, hé. Jongens moeten stoere ridders zijn en meisjes lieve, mooie prinsessen. Terwijl ik vind dat iedereen zelf mag beslissen wat-ie wil zijn: stoer, schattig, luid, lief ... Dat is ook de insteek van mijn boeken. ‘Hoe kan ik een stem geven aan Assepoester en co., zodat ze zelf meer controle hebben over hun verhaal?’ In mijn eerste boek heb ik me vooral op de prinsessen gefocust, maar in dit tweede zitten ook twee ‘mannelijke’ protagonisten, Aladdin en Pinokkio. Omdat ik vind dat jongens ook recht hebben op verhalen die over meer gaan dan stoer en sterk zijn.” Naar verluidt heb je lang getwijfeld of je je sprookjes voor kinderen of voor volwassenen zou schrijven. “Ja, omdat ik mijn idee van geüpdatete sprookjes voor het eerst in een column had gebruikt. Daar kwam toen veel reactie op, vooral dan van volwassenen: ‘Hier zit een boek in, Elisabeth!’ Pas toen ik later met mijn dochter de zoveelste Disney-film van die maand aan het bekijken was, viel mijn frank. Het zijn vooral onze kinderen die voortdurend om de oren worden geslagen met sprookjes. Het leek me dus logisch om mijn alternatieve verhalen in de eerste plaats voor hen te schrijven. Al hoor ik vaak dat mijn ‘En ze leefden nog’-verhalen ook gretig gelezen worden door volwassenen. Zo’n Assepoester die zich uit de naad werkt om het iedereen naar zijn zin te maken, dat is toch ook gewoon een ouderwetse vorm van people pleasen? Ik ken veel volwassenen die daar last van hebben, inclusief mezelf.” (lacht) Is je eigen dochter, de grote Disney-fan, ondertussen ook voor jouw versies te vinden? “Het is wel mooi om te zien hoe ze ondertussen beide versies heeft omarmd, ja. Als bij ons thuis ‘De kleine zeemeermin’ weer eens opstaat, heeft ze het nu ook vaak over ‘de Ariël uit het verhaal van mama’. Missie geslaagd, dus.” BOMVOLLE AGENDA Dat Elisabeth nog de tijd vond om een tweede ‘En ze leefden nog’-boek te schrijven, mag een klein wonder heten. Sinds ze vorig jaar viraal ging met haar hilarische ‘Katrien van Politiek PR’-filmpjes op Instagram, gaat het hard met de carrière van de scenariste. Van een gesmaakte deelname aan ‘De slimste mens ter wereld’ tot een zitje in het panel van ‘The Masked Singer’: de camera houdt van Elisabeth Lucie Baeten. En nu sier je ook nog eens de cover van ons magazine. Hoe kijk je zelf naar al die mediaaandacht? “Ik denk dat het nog altijd niet helemaal tot me doorgedrongen is hoe zot het voorbije jaar is geweest. Ook wel omdat ik daarvoor simpelweg de tijd niet heb. Mijn agenda zit bomvol en tegelijk ziet geen enkele week er hetzelfde uit. Ik ben heel blij met de kansen die ik nu allemaal krijg, maar het is ook wel een tikje veel. Ik overdrijf niet als ik zeg dat ik het voorbije jaar voor ongeveer elk Vlaams televisieprogramma gevraagd ben. Bij elk voorstel luister ik altijd eerst naar mijn buikgevoel: past dit wel bij wie ik ben? Meestal gevolgd door de meer prozaïsche vraag: kan ik het er nog bijnemen in mijn agenda? (lacht) Op die laatste vraag zou ik nog wat vaker ‘nee’ moeten durven antwoorden.” Je wordt weleens ‘de stem van de millennialgeneratie’ (geboren tussen 1980 en 2000, red.) genoemd. Snap je dat? “Ik zou zoiets natuurlijk nooit van mezelf zeggen, maar ik begrijp het wel. Ik denk dat de politieke satire in mijn ‘Politiek PR’-filmpjes door veel van mijn generatiegenoten gesmaakt werd. En dat er nood was aan een plaats waar mensen, los van zure commentaarsecties op krantensites, hun ongenoegen eens konden uiten over het gedrag van sommige politici. In die zin ben ik misschien eerder een ‘medium’ van een generatie dan een ‘stem’. (lacht) Mijn filmpjes waren natuurlijk grappig bedoeld, maar de kern van de boodschap was wel bittere ernst. Ook ik vond het niet oké hoe sommige politici zich alleen maar leken te bezondigen aan wildplassen, dronkenschap en racisme, terwijl ze ons land in goede banen zouden moeten leiden.” Nog zo’n term die mensen vaak met jouw naam associëren: influencer. “Daar wil ik toch even tegen protesteren. Ik krijg de indruk dat mensen niet altijd weten wat een influencer juist doet. Bij dezen: niet iedereen die veel Instagram-volgers heeft, is automatisch ook een influencer! Influencers maken tegen betaling reclame voor allerlei producten. Ik zou mezelf eerder een ‘content creator’ noemen, al is dat ook een onnozele term. Ik schrijf, regisseer, acteer en monteer al mijn filmpjes zelf – en ik word daarvoor door niemand betaald.” Het aantal volgers op je Instagram is het afgelopen jaar serieus geboomd. Ben je daardoor voorzichtiger geworden? “Nee, al besef ik nog altijd niet helemaal hoe groot mijn publiek daar ondertussen geworden is. Een dik jaar geleden had ik 20.000 volgers, nu zijn dat er ongeveer 240.000! Maar als het bijvoorbeeld over politiek gaat, zal ik nog altijd eerlijk mijn mening verkondigen. Ik heb liever dat sommige volgers afhaken, dan dat ik mezelf zou verloochenen.” Het lijkt anno 2024 alsof je voor het succes geboren bent. Was dat altijd het geval? “Oh nee, ook bij mij was the struggle very real vroeger. (lacht) Er was een tijd dat ik van de ene job naar de andere sukkelde, zonder succes. Ik kus dus nog elke dag mijn twee handen dat ik vandaag mag doen wat ik het liefste doe: schrijven.” © Anneke D'Hollander

‘Het blauwe uur’ van Paula Hawkins is een van de meest verwachte boeken van dit najaar. Dat komt vooral door wat ze tien jaar geleden beleefde toen ‘Het meisje in de trein’ een immens succes werd. Een gesprek over kunst en misdaad, vrienden en ijdeltuiten en hoe het succes haar veranderd heeft. De insteek van ‘Het blauwe uur’ is intrigerend. Een installatie van de beruchte kunstenares Vanessa Chapman zou een menselijk bot bevatten. James Becker is de conservator van de stichting die Chapmans werk beheert want zij overleed vijf jaar geleden na een lang ziekbed. Hij reist naar een afgelegen Schots eiland waar Chapman vaak verbleef en waar haar intieme vriendin dokter Grace Haswell waakt over haar nalatenschap. Het gerucht gaat dat het bot weleens van Chapmans overleden man, een notoire rokkenjager, zou kunnen zijn. Wat was het startidee voor ‘Het blauwe uur’? Paula Hawkins: “Ik kreeg het idee toen ik op reis langs de Franse kust een eilandje ontdekte waar slechts één huis stond. Ik zag meteen de mogelijkheden om op zo’n plaats een misdaadverhaal te situeren maar ik vroeg me vooral af wie op die plek zou willen wonen. Ik heb zelf weleens naar zo’n plek gezocht om eventueel te kopen maar ik heb ze nog niet gevonden. Misschien blijft het vooral een romantische droom. Ik wilde een roman schrijven over een eigenzinnige kunstenares die sterke werken maakte maar niet meteen de meest sympathieke vrouw was. In de kunstwereld gaat veel geld om en er lopen nogal wat mensen rond die vooral gebakken lucht verkopen, dus dat leek me ook een boeiende insteek.” Er zijn ontelbare boeken geschreven over complexe relaties maar ‘Het blauwe uur’ gaat vooral over vriendschap. Waarom wilde u daarover schrijven? “Ik ken niet zoveel romans die over innige vriendschappen gaan. De relatie tussen Vanessa en Grace, die de eigenlijke hoofdfiguur is, veranderde sterk terwijl ik het boek schreef. Grace denkt dat ze lelijk is, heeft enkele serieuze butsen en builen opgelopen en heeft niks met de kunstwereld waarin volgens haar vooral pretentieuze ijdeltuiten rondlopen. Vijf jaar na de dood van Vanessa treurt ze nog altijd maar dat wordt niet altijd herkend want ze was ‘maar’ haar dokter.” Bijna tien jaar geleden publiceerde u met ‘Het meisje in de trein’ een van de meest succesvolle romans van deze eeuw. Hoe kijkt u daarop terug? “Vooral met verwondering, en dankbaarheid ook. Elke schrijver wil lezers en ik kreeg er plots heel veel. Dat was behoorlijk overweldigend en een tijd werd ik vooral geleefd. Ik ben dankbaar dat ik dat heb mogen meemaken en ik heb vooral geleerd om los te laten wat je niet kan controleren. Ik ben nu meer gewapend tegen wat er op mij afkomt. Het mooiste is toch wanneer ik rustig thuis kan schrijven en schaven aan een verhaal. Als ik dat ideale huisje op die afgelegen plaats vind, zal ik mij daar met alle plezier terugtrekken om te doen wat ik het liefst doe.” © Kate Neil

Je zou het haar niet nageven, maar Anna, de ondeugende kleuter die de wereld stap voor stap ontdekt, mag dit jaar 20 kaarsjes uitblazen. Haar geestelijke moeder Kathleen Amant gooit al net zo lang hoge ogen als auteur van prachtige prentenboeken. Ook Sinterklaas draaft regelmatig op in haar verhalen en dat is geen toeval, want Kathleen is grote fan van de goedheiligman! Kathleen Amant: “Ik vond het sinterklaasfeest altijd geweldig als kind. Ik herinner me de magie en de spanning in aanloop naar 6 december ook nog goed. Prentjes uitknippen voor mijn verlanglijstje, uit het raam turen of de Sint niet toevallig langskwam ... Als ik vandaag ergens de geur van mandarijntjes ruik, word ik meteen weer teruggekatapulteerd naar die heerlijke tijd.” U schreef al verschillende boeken over de Sint. Kent u hem ook persoonlijk? “Als klein meisje heb ik hem weleens ontmoet, maar ik weet niet of ik toen een goede indruk heb gemaakt ... De Sint kwam een keer bij ons thuis op bezoek en vroeg of ik een liedje voor hem wou zingen, maar ik was zo zenuwachtig dat ik een black-out kreeg. Het enige dat me te binnen schoot, was een ondeugend liedje dat de stoute kinderen in onze buurt altijd zongen. Dat ben ik dan maar uit volle borst beginnen te zingen. (lacht) Mijn ouders zakten door de grond van schaamte, maar de Sint zelf kon er gelukkig om lachen.” Uw eigen ondeugende ‘kindje’, Anna, vierde dit jaar haar 20ste verjaardag. Hoe kwam u destijds op het idee voor Anna? “Ik was met mijn gezin op vakantie in Griekenland en hoogzwanger van onze dochter. Terwijl onze jongste zoon lag te dutten in de hotelkamer, zat ik op het terras wat te tekenen. Eigenlijk wilde ik mijn dochter tekenen, of toch hoe ik me voorstelde dat ze er later zou uitzien. Ik had al twee blonde zonen en was ervan overtuigd dat mijn dochter donker haar zou hebben, zoals ik. Later bleek dat ik de bal compleet had misgeslagen: mijn dochter was al even blond als haar broers. Maar dat meisje op de tekening is daarna wel Anna geworden.” Klopt het dat u Anna stiekem beschouwt als uw vierde kindje? “Ja, mijn andere drie kinderen zeggen zelf soms lachend dat ‘Anna hun kleine zusje is’. Na al die jaren maakt ze ook echt deel uit van ons gezin. Dat had ik 20 jaar geleden niet durven denken. Na zes Anna-boeken dacht ik: ‘Nu zal ik wel ongeveer alle peuterthema’s behandeld hebben’. Maar kijk, ondertussen zijn we 65 boeken verder en barst ik nog van de ideeën voor nieuwe Anna-avonturen.” Hebt u ooit overwogen om voor een ouder publiek te schrijven? “Nee, ik heb nu eenmaal een zwak voor peuters en kleuters. Hen teken ik ook het allerliefst. Een van mijn allereerste tekenopdrachten was voor een kinderopvang, waar ik ontdekte dat ik graag baby’s en kleuters tekende. Ik had zelf ook twee peuters in huis rondlopen, maar vond nergens prentenboekjes die echt bij hun leefwereld aansloten. Dus ben ik ze zelf maar beginnen te maken.” Hebt u die leefwereld de voorbije jaren ook zien evolueren? “Op 20 jaar is er wel wat veranderd, ja. Ouders praten vandaag bijvoorbeeld veel meer over gevoelens met hun kinderen. Met mijn boeken probeer ik ouders een handje te helpen in dat ‘nieuwe’ opvoeden. Want een makkelijke taak is het zeker niet. Ken je bijvoorbeeld het gebroken-koekjessyndroom? Mijn dochter had daar vroeger vaak last van. Dan kwam ze thuis van school en werd ze verschrikkelijk boos om iets kleins, bijvoorbeeld een koekje dat niet heel uit de verpakking kwam. Als ouder begreep ik die woedeaanval niet, tot ik over dat syndroom las. Wat bleek? Mijn dochter was waarschijnlijk overprikkeld van haar lange schooldag. Op het moment dat ze thuiskwam, moest die opgebouwde spanning er gewoon even uit. Voor mij was dat een echte eyeopener, die ik later ook in een verhaal van Anna heb verwerkt.” Krijgt u soms ook leuke reacties van jonge lezers of hun ouders? “Ja, op signeersessies merk ik dat kleuters nog altijd heel enthousiast reageren op het figuurtje van Anna. Heerlijk om te zien! Onlangs kwam een mama me ook vertellen dat Anna omzeggens het leven van haar kind had gered. Bleek dat haar zoontje heel vaak onder het mes moest en dan telkens zijn Anna-pop mee de operatiezaal innam. Dat verhaal maakte me wel even stil … Vroeger droomde ik er altijd van om kinderpsycholoog te worden. Dat is er niet van gekomen, maar met mijn boeken help ik waarschijnlijk ook veel kinderen.” U schrijft jaarlijks zo’n tien boeken. Slaapt u soms ook nog? (lacht) “Ik werk inderdaad hard. Maar nu ik een dagje ouder word, probeer ik wat gas terug te nemen en het ‘slechts’ bij zes per jaar te houden.” © Sarah Vandepitte

Marc de Bel heeft het op zijn zeventigste drukker dan ooit. Zijn ‘nieuwe voordeur’ werd uitbundig gevierd met feestjes, wenskaarten en – als kers op de taart – de gloednieuwe biografie ‘Belhamel’. Tussendoor schreef Vlaanderens populairste jeugdschrijver ook nog een nieuw Boeboeks-boek (‘De spelen van het Biezebos’) en ‘Mali en de vlinders’, een wondermooi prentenboek. Marc de Bel: “Het was inderdaad hectisch, zeker met de verschijning van mijn biografie. Leuk, al die aandacht, maar ik ben blij dat ik nu weer op mijn gemak kan zitten schrijven.” Was u meteen enthousiast over die biografische plannen? “Ik had er wel vertrouwen in, want ik ken Jasper (Van Loy, de schrijver, red.) vrij goed. Sterker nog: ik heb hem zelf ooit benoemd tot mijn officiële biograaf, op zijn elf jaar. Toen al wist Jasper meer over mezelf dan, euh, ikzelf.” Ooit schreef u uitsluitend voor een lagereschoolpubliek, maar vandaag laveert u soepel tussen prentenboeken, jeugdboeken, young adult … Hoe is dat zo gekomen? “Voor mij is dat pure yin-yang. Wanneer ik aan een zwaarder boek werk dat veel research vraagt, zoals de oorlogsromans ‘Ule’ en ‘Marie’, lijkt het soms alsof ik die heftige geschiedenis zelf meemaak. Na zo’n boek zegt mijn vrouw Mie vaak: ‘Kom, nu is het hoog tijd om weer iets luchtigs en grappigs te schrijven.’ Maar omgekeerd werkt het evengoed: als ik een tijdje alleen maar boeken voor jonge lezers schrijf, begint het sowieso weer te kriebelen om een ‘ouder’ boek te schrijven. Die afwisseling heb ik blijkbaar nodig als schrijver.” U schrijft de laatste jaren opvallend veel romans over kinderen in oorlogstijd. Waarom houdt dat thema u zo bezig? “Ik heb mijn opa nooit gekend als kind, want hij sneuvelde op de allerlaatste dag van de Eerste Wereldoorlog, nadat hij vier jaar lang in de modder van de IJzer had gevochten. Dat gemis heeft misschien toch meer indruk op me gemaakt dan ik lang heb gedacht. En ik heb een hekel aan onrecht, zeker als er kinderen mee gemoeid zijn. Zo’n oorlog maakt alles kapot, ook hun kans op een onbezorgde kindertijd. Met boeken als ‘De vlucht van Farid’ en ‘Ule’ probeer ik een hoopvol tegengewicht te bieden voor al dat zinloze oorlogsgeweld.” Eerder dit jaar verscheen ‘De Kriegels are back!’, een vervolg op uw klassieker uit 1992. Het nieuwe boek is bedoeld voor een iets ouder publiek, vanaf 13 jaar. Een bewuste keuze? “Tegenwoordig reken ik voor elk boek een jaartje bij, omdat ik merk dat het leesniveau van jongeren er fel op achteruitgaat. Verhalen die leerlingen uit het zesde leerjaar vroeger perfect begrepen, bewaar ik nu voor kinderen van het middelbaar. Natuurlijk vind ik dat best jammer. De oorzaak hoef je volgens mij ook niet ver te gaan zoeken. Kinderen – en jongvolwassenen – lezen vandaag veel minder dan dertig jaar geleden. Terwijl lezende kinderen minstens een jaar rijper en wijzer zijn dan hun leeftijdsgenoten.” Uw fans van dertig jaar geleden hebben ondertussen zelf vaak kinderen. Hoopt u dat die ook Marc de Bel-lezertjes worden? “Het gebeurt wel steeds vaker op signeersessies dat jonge mama’s en papa’s in de rij staan met twee boeken: hun eigen, stukgelezen ‘Ei van oom Trotter’, bijvoorbeeld, en een nieuwe versie voor hun kinderen. Onlangs kreeg ik ook een mail van een koppel, ‘of ik misschien naar hun huwelijksfeest wilde komen’. Blijkbaar hadden ze elkaar ooit leren kennen op kamp en was de vonk overgeslagen toen ze ontdekten dat ze allebei grote fan van mijn boeken waren. Dat is toch fantastisch?” Hebt u, met meer dan 200 verhalen op de teller, eigenlijk ooit last gehad van writer’s block? “Nee, integendeel! Ik vergelijk het graag met de kippen die in mijn tuin rondscharrelen. Als ik hen morgen zou vragen om geen eieren meer te leggen, zouden ze waarschijnlijk ontploffen. Bij mij is dat net hetzelfde: schrijven is mijn tweede natuur, ik mag er niet aan denken dat ik zou moeten stoppen. Ik heb op dit moment 24 verschillende projecten klaarliggen om uit te schrijven. Na al die jaren zit er dus nog geen sleet op mijn verbeelding. Waarschijnlijk komt dat omdat ik, toen ik vijf was, een jaar lang ziek in bed heb gelegen. Ik móést mezelf toen wel bezighouden met wat er in mijn hoofd gebeurde. Als ik een foto zag voorbijkomen in een krant, verzon ik daar bijvoorbeeld meteen een verhaal bij. Die verbeeldingskracht heb ik nog altijd.” U bent er ondertussen 70, maar u bent – naar eigen zeggen – mentaal altijd 11 jaar gebleven. Geldt dat nog steeds? “Volgens mijn vrouw word ik één jaar ouder per decennium, mentaal dan. Dus zit ik nu ergens rond de 14 à 15 jaar.” Moge dat nog lang zo blijven. Bedankt voor het gesprek! © Yves Schepers Photography

Voor zijn nieuwe boek ging Bart Moeyaert grasduinen in zijn omvangrijke archief van dagboeken, brieven en foto’s. Daar zocht (en vond) hij antwoorden op vragen die al langer door zijn hoofd spookten. In ‘Een ander leven’ focust u op de periode van na uw debuut, ‘Duet met valse noten’. Waarom koos u net die periode? Bart Moeyaert: “Ik wist vanaf het begin dat een reis naar Parijs met mijn zeventigjarige moeder de rode draad van het boek zou zijn. Daaruit kwam vanzelf naar voren wat me al jaren bezighoudt: waarom hebben mijn moeder en ik elkaar zo weinig vragen gesteld over ons verleden? We bleken allebei een half verzwegen leven te hebben geleid: zij als dienstmeisje op een kasteel, ik als jongeman die als schrijver wel wist wat hij wilde, maar als mens erg zoekend was.” In augustus had u plots last van een writer’s block. Wat gebeurde er precies? “Dat writer’s block maakte me vooral duidelijk dat ik niet aan het boek werkte dat ik op dat moment wilde schrijven. Het autobiografische ‘Een ander leven’ bleek gelukkig mijn redding. Door een aantal gebeurtenissen in mijn persoonlijk leven bleek ik een grote behoefte te hebben aan orde, niet alleen in mijn hoofd, maar ook letterlijk: in de dozen en mappen vol archiefmateriaal, dagboeken, brieven, foto’s. Het schrijven en samenstellen van ‘Een ander leven’ heeft me een nieuwe adem gegeven.” Voelt het niet kwetsbaar om uw eigen leven zo onder de loep te nemen in een boek? “Het is inderdaad heftig om vergeten brieven te herlezen en dagboeken boven te halen waaruit je opmaakt hoe je als twintiger of dertiger dacht. Al heb ik er geen moeite mee om een persoonlijk verhaal te vertellen – integendeel, ik vind het net spannend. Mijn boeken en mijn leven zijn altijd met elkaar vervlochten.” Uw moeder speelt een prominente rol in ‘Een ander leven’. Is het ook een ode aan haar? “Het was onmogelijk om mijn moeder weer te geven zoals ze echt was, zonder ook mijn vader te schetsen. Vanzelf zijn ook mijn zes broers tot leven gekomen. Ik heb tijdens het schrijven ook helder kunnen krijgen hoe mijn eigen coming of age is verlopen. Op die manier is dit boek niet alleen een ode aan mijn moeder, maar ook aan iedereen die ervoor heeft gezorgd dat de schrijver en de mens die ik ben uiteindelijk konden samenvallen.” © Stefaan Temmerman

Santa Montefiore noemt haar een van de meest creatieve en getalenteerde schrijfsters. Karen Swan tovert twee topromans per jaar uit haar pen en – hoera! – op 7 mei ligt deel drie van haar Wilde eilandserie in de winkel. Karen, er zijn véél romans over mensen op een eiland. Waarom worden we zo aangetrokken tot eilandbewoners denk je? Karen Swan: “Omdat mensen daar in harmonie leven met de elementen – het weer, het water, de dieren – en dus worstelen om te overleven. Ik denk dat hun leven veel intenser is. Net als wij hebben ze hun geheimen, er zijn ook goeie en slechte huwelijken, affaires en onwettige kinderen, maar hun bestaan speelt zich af op een veel ruiger terrein. Ze zijn meer in contact met hun dierlijke zelf, worden meer gedwongen om te vechten. Een beetje zoals mensen in tijden van oorlog, als je niet weet of je er morgen nog bent.” Je hebt St. Kilda, de eilandengroep aan de Schotse kust waar je reeks zich afspeelt, ook enkele keren zelf bezocht hé? “Met een klein, wild bootje, ja. (lacht) Je kunt er alleen tussen mei en september geraken omdat de zee de rest van het jaar te wild is. Het is intussen Unesco-werelderfgoed dus supergoed beschermd. Ik had op voorhand elk mogelijk boek over die plek gelezen, en toen ik er aankwam … het voelde heel bijzonder, alsof het een van de laatste wildernissen ter wereld is. Mijn man is accountant en vergezelde me, hij begreep er niks van. (lacht) Het is er ruig, sommige huisjes zijn in verval geraakt, maar alles verraadt nog hun geschiedenis. Je kunt er de geesten bijna horen. Een prachtige, bijna magische plek.” Je schrijft elk jaar een winter- en een zomerverhaal. Hoe houd je het tempo erin? “Ik schrijf 3000 woorden per dag, vijf dagen per week. Als ik dat niet haal, moet ik in het weekend doorwerken en dat wil ik niet, dus ik doe mijn best om op vrijdagavond af te kunnen sluiten. Weet je, het idee van een boek schrijven is zo overweldigend dat die structuur me rustig maakt. Alleen zo is het behapbaar.” Weet jij op voorhand wat er gaat gebeuren in je boek? “Nooit! Ik heb een beginscène – een personage, of een huis – en meer weet ik niet. Het is omdat mijn personages hun leven leiden – ze gaan naar een koffiebar, naar de sportschool en daar gebeuren dan dingen – dat het verhaal zich ontwikkelt. Het idee dat ik op voorhand een plot kan verzinnen nog voor ik een letter geschreven heb, vind ik ondenkbaar. Mijn personages dicteren het verhaal, ik moet ze alleen maar volgen. (lacht)” © Alicia Clarke

Heather Morris schreef al drie waargebeurde romans over WO II. Voor haar nieuwste boek ‘De vrouwen van het kamp’ diept ze een stukje geschiedenis op dat voor Vlamingen verder van ons bed ligt: de gruwel van de Japanse gevangenenkampen in 1942. Maar voor Heather, die in Australië woont, is het de geschiedenis die zíj op school kreeg. Heather Morris: “Singapore – dat schuin boven Australië ligt - viel in 1942 in handen van de Japanners. De inwoners, onder wie ook veel Nederlanders, Britten en Australiërs, sloegen op de vlucht maar het schip dat hen naar veiliger oorden moest brengen, werd gebombardeerd. De overlevenden zwommen naar de kust van Indonesië, waar ze jaren gevangen werden gehouden in het beruchte jappenkamp Palembang op Sumatra. We zijn allemaal opgegroeid met die geschiedenis, mijn eigen vader zat er trouwens zelf drieënhalf jaar lang. Maar niemand heeft ons ooit verteld dat er daar ook vrouwen en kinderen zaten. Het is toch zo dat oorlog vaak enkel over mannen lijkt te gaan, nietwaar?” Je bent gaan graven in de archieven van het Australian War Museum. Wat heb je daar gevonden? “Ik vond er de verslagen van de verpleegsters die er gevangen hadden gezeten. Zij hadden hun verhaal gedaan bij hun terugkomst in 1945. De Australische autoriteiten wilden hen beschermen en zeiden om te vergeten wat er in die kampen was gebeurd en er nooit over te praten. Hun officiële getuigenissen hebben dus nooit het daglicht gezien.” Je schreef eerder al drie waargebeurde romans over de concentratiekampen in Auschwitz. Dit gaat over een Japans kamp. Is er een verschil? “Zeker. De Holocaust draaide om het uitroeien van een heel ras. Iedereen die in dat kamp zat, was gedoemd om te sterven. Dat was nu niet het geval. Maar de Japanners vonden het vernederend om voor vrouwen te moeten zorgen. Zij betekenden niets voor hen. Het is een verhaal van brute onverschilligheid. Bovendien verliep de oorlog niet zoals ze het wilden en dat reageerden ze zich af op hen. Ze hebben er vreselijke dingen meegemaakt.” Seksueel misbruik bijvoorbeeld, maar ook dat hielden de vrouwen nadien geheim. “Ik ben er niet te diep op ingegaan in mijn boek omdat het zo pijnlijk was, maar dat klopt. Op dat strand waar ze aanspoelden, werden de verpleegsters allemaal verkracht. Het officiële verslag daarvan wordt niet vrijgegeven, want de wetenschap dat ze misbruikt zijn, maakt het nóg erger voor de achterblijvende familie. Het is een delicate zaak, dat begrijp ik. Er waren vier vrouwen in het kamp die zich opofferden om seks te hebben met de Japanse soldaten zodat de andere vrouwen gerust gelaten werden. Maar alle overlevende vrouwen hebben nadien afgesproken: we zullen nooit vertellen wie die vrouwen waren. Ik vind dat ontzettend ontroerend en respectvol. Een van de Australische verpleegsters werd opgespoord door een Amerikaanse journalist in de jaren 80. Ze zat in een bejaardentehuis en was dement. Hij probeerde haar de namen te ontfutselen, maar zij antwoordde: "Ik weet niet veel meer, ik zal vertellen wat ik kan. Maar die namen zal ik nooit onthullen, nooit.’ Wat een kracht!” De vrouwen in het kamp vormden een sterke gemeenschap. Eén van de dingen die hen overeind hield, was muziek. Ze zongen samen en dat bracht hoop op de wreedste plek op aarde. “Ik wist al dat kunst belangrijk is om trauma te overleven, maar ik heb nooit geweten hoe krachtig muziek kon zijn. Het is verbazingwekkend! Ik luisterde tijdens het schrijven elke dag naar één bepaald stuk muziek. Vooral ‘A Land of Hope and Glory’, de originele versie van Vera Lynn, heb ik heel vaak opgezet. Die muziek is zeer opzwepend, je vóélt in elke noot de kracht om de groep op te beuren.” Dit is je vierde roman op basis van waargebeurde feiten. Komen mensen spontaan hun verhalen vertellen aan je? “O ja, na elke lezing komen mensen me vragen hun stukje geschiedenis te vertellen. Het gaat altijd om verhalen die om één of andere reden buiten de historische verslagen zijn gehouden. Soms lijkt het alsof ik een soort rabiante feminist ben die altijd over sterke vrouwen wil schrijven, maar dat is niet zo. Het feit is: als ik op verhalen stoot, zoals deze van de vergeten verpleegsters, vind ik het mijn plicht om ze wereldkundig te maken.” Laatste vraag, Heather. Het gerucht gaat dat je volgende roman te maken heeft met een stukje Vlaamse geschiedenis. Is dat waar? (lacht) “Kijk, ik heb drie verhalen waaruit ik probeer te kiezen. Eén daarvan heeft inderdaad met jullie te maken. Maar er is er ook eentje dat zich afspeelt op Malta. De overlevenden zijn 101 en 103 jaar. Ik denk dat ik deze zomer toch maar eerst naar daar ga om hun verhaal op te tekenen, ik moet niet meer te lang wachten.”

Haal de slingers en worteltaart maar boven! Rikki, het konijn met het hangende oortje, is jarig en dat mag gevierd worden. Sinds zijn eerste prentenboek 25 jaar geleden verscheen, is Rikki alom geliefd bij kleuters over de hele wereld. Hoe bent u destijds op het idee gekomen voor Rikki? Guido Van Genechten: “Eigenlijk wilde ik een prentenboek schrijven over mijn jongste broer, maar dan met konijnen in plaats van kinderen in de hoofdrol. Als voorbereiding had ik een konijntje in klei geboetseerd, om mijn tekeningen op te baseren. Tijdens het drogen was een van zijn oren helemaal scheefgezakt. Dat bracht me op een idee: ‘Als ik nu eens een verhaal schrijf over een konijntje dat een beetje anders is?’ En voilà, Rikki was geboren. Zo gaat het wel vaker met inspi- ratie. De kunst is om open te staan voor toevalligheden die je op ideeën kunnen brengen.” Had u ooit durven dromen dat Rikki zo’n succes zou worden? “Nee. Het hielp dat veel kleuterjuffen en -meesters mijn boeken oppikten om in de klas te gebruiken. Vooral bij kinderen van de tweede kleuterklas raakt Rikki een gevoelige snaar. Voor die leeftijd zijn kinderen vooral met zichzelf bezig, maar vanaf dan merken ze stilaan dat er nog anderen bestaan. (lacht) En beginnen ze naarstig hun plekje binnen dat groter geheel te zoeken.” De wereld is sinds de geboorte van Rikki veranderd. Hebt u Rikki mee laten evolueren? “Nee, bewust niet. Onze wereld verandert voortdurend, maar de innerlijke leefwereld van kleuters blijft hetzelfde. Hun emoties, hun angsten, hun verlangens … Die zijn tijdloos en universeel. Dat verklaart waarom Rikki ook in het buitenland zo’n succes is, van de VS tot in Japan. Onlangs kreeg ik een filmpje te zien van een kleuterschooltje ergens op het Indiase platteland. De juf las voor uit een Rikki-boek terwijl de kinderen rondsprongen als konijntjes. Heerlijk om te zien!” © 2024, Clavis Uitgeverij, foto door Bente Pompen, illustratie door Guido Van Genechten

‘Het smelt’, het weergaloze debuut van Lize Spit over een jeugdige vriendschap die langzaam ontspoort, werd dit najaar verfilmd door actrice Veerle Baetens. Wij spraken de twee over de film én het boek: “Pas toen ik de film zag, dacht ik: wat heb ik mijn lezers in godsnaam aangedaan?” Meer dan vijf jaar stond Veerle Baetens elke dag op met de verfilming van ‘Het smelt’ in haar hoofd en ging ze er ’s avonds mee slapen. Vijf jaar van schrijven en schrappen aan het scenario, van de juiste acteurs zoeken en moeilijke keuzes maken: welke scènes uit het boek (een turf van bijna 500 pagina’s) moesten zéker in de film en welke konden sneuvelen? Het Smelt, de film, kwam er dus niet zonder slag of stoot maar: het resultaat mag gezien worden. Dat vindt ook Lize Spit, die de verfilming van haar roman zo aangrijpend vond dat ze in de cinema af en toe moest wegkijken. Herinner je je nog wanneer de verfilming van je boek voor het eerst ter sprake kwam, Lize? Lize Spit: “Ja, ‘Het smelt’ lag nog maar een week in de winkels, toen ik al telefoon kreeg van producent Dirk Impens. Hij had mijn boek als een van de eersten gelezen en zag meteen dat er een straffe film in zat. Hij wilde de filmrechten kopen, op voorwaarde dat ik hem en zijn creatieve team vrij zou laten voor de verfilming. Ik twijfelde even, maar toen heb ik hem toch maar mijn zegen gegeven. De verkoop van mijn roman liep die eerste weken al zo goed dat ik er gerust op was dat voldoende mensen mijn versie van het verhaal zouden lezen. Het kon dus geen kwaad als de film zou afwijken van mijn boek. Dirk wist ook al heel snel wie hij voor de regie wilde: Veerle Baetens.” Het Smelt is inderdaad jouw regiedebuut, Veerle. Droomde je er al langer van om ooit achter de camera te kruipen? Veerle Baetens: “Toch wel. Toen ik destijds musical ging studeren aan het Conservatorium, heb ik zelfs nog even getwijfeld of ik geen regieopleiding zou volgen. Al heb ik absoluut geen spijt van mijn keuze. Eerst gezien worden als actrice en dan pas zelf zien als regisseur voelde voor mij heel logisch aan. Een paar jaar geleden had ik al eens meegeschreven aan het scenario van ‘Tabula Rasa’ (de Eén-reeks waarin Baetens ook de hoofdrol speelde, red.) en dat smaakte naar meer. Die vraag om ‘Het smelt’ te regisseren kwam dus op het juiste moment op mijn pad.” Zag jij ook meteen een straffe film in het boek van Lize? Veerle: “Absoluut. Ik vond ‘Het smelt’ een enorm spannend boek. Als lezer zit je op het puntje van je stoel te lezen: wat zal er aan het einde met die mysterieuze blok ijs gebeuren? Daar zag ik me als regisseur wel een zenuwslopend drama rond opbouwen.” ‘Het smelt’ is ook een heel aangrijpend boek. Raakte het bij jou ook een gevoelige snaar? Veerle: “Ja, als filmmaker ga je sowieso in elk project op zoek naar iets dat jou persoonlijk raakt. In Lizes boek werd ik vooral aangegrepen door de tragedie van Eva. Dat jonge, eenzame meisje met haar gigantische verlangen om gezien te worden – en waarvoor ze letterlijk alles overheeft. Dat soort minderwaardigheidscomplex had ik vroeger ook een beetje. Ik vond mezelf als puber maar een seut, terwijl al mijn vriendinnen wel succes leken te hebben bij de jongens.” (lacht) Hoe begin je daar eigenlijk aan: een boek van bijna 500 pagina’s in een film van nog geen twee uur gieten? Veerle: “Dat was inderdaad een serieuze uitdaging. Kijk, als regisseur moet je altijd keuzes maken bij een verfilming. Alle verhaallijnen, details en sfeerscheppingen naar het doek vertalen, dat gaat gewoon niet. In het boek was ik bijvoorbeeld ook erg ontroerd door de relatie tussen Eva en haar kleine zusje Tess, die met allerlei angststoornissen kampt. In de film komt die relatie ook aan bod, maar veel minder, omdat de focus vooral op Eva zelf ligt. Ook de prachtige taal en metaforen die Lize in haar boek gebruikt, kan je onmogelijk recht aandoen op het witte doek. Een film leent zich bij uitstek om gebeurtenissen te laten zien, in plaats van ze in woorden te gieten.” Heeft Veerle je betrokken bij het maken van de film, Lize? Lize: “Toch wel, ik heb van haar verschillende versies van het scenario mogen lezen én ze stond altijd open voor mijn feedback. Dat vond ik fijn. Tegelijk heb ik Veerle altijd op het hart gedrukt dat Het Smelt haar film was en dat ze dus naar hartenlust dingen mocht veranderen. Vooral het einde van haar film wilde ze toch anders dan dat in mijn boek. Hoopvoller, vooral. Dat begreep ik ook wel. Mijn boek is heel zwaar en donker, dat kun je in een film geen twee uur volhouden. Anders loopt je publiek misschien nog de zaal uit.” (lacht) Veerle: “Ook op dat vlak is een film inderdaad iets anders dan een boek. Een roman kan je even wegleggen als het je als lezer te veel wordt, maar met een film gaat dat natuurlijk niet. Ik wilde met Het Smelt ook zeker geen moeilijke arthousecinema maken, maar een prent die een breed publiek aanspreekt. Daarom moesten we het scenario wel iets minder donker maken. Bijvoorbeeld: in Lizes boek zijn Pim (Tim in de film) en Laurens, de ‘Musketiers’ met wie Eva als jong meisje optrekt, al vanaf de eerste bladzijde heel gemeen. In de film hebben we dat toch anders aangepakt. Daarin zie je hoe die twee jongens evolueren van onschuldige kinderen naar iets gevaarlijkers. Geen van de kinderen in de film is zomaar een slechterik of pestkop. Ze worstelen allemaal wel met iets – de scheiding van hun ouders, de dood van een broer, een afwezige moeder. Ze zitten elk op hun eigen manier niet goed in hun vel.” Ben je ook een kijkje durven gaan nemen op de set, Lize? Lize: “Ja, een speciale, bijna hartverwarmende ervaring was dat. Plots stond ik daar midden in een scène die ik zelf ooit had zitten schrijven, eenzaam achter mijn bureautje. Het voelde een beetje alsof ik thuiskwam in mijn eigen boek. De dag dat ik de set bezocht, werd er net een heftige scène opgenomen met de jonge acteurs. Hoe Veerle die kinderen uitdaagde om het beste van zichzelf te geven voor de camera, maar ze tussen de takes door ook op hun gemak stelde: daar was ik erg van onder de indruk.” Het cliché zegt nochtans dat je in de filmwereld maar beter niet met kinderen of dieren werkt. Veerle: “Niets van! Het klopt wel dat je met jonge acteurs anders moet omgaan dan met oudere, professionele acteurs. Je moet hen wat meer begeleiden, meer met hen bezig zijn, zodat ze zich volledig durven geven. Maar als je daar als regisseur in slaagt, kunnen er echt prachtige dingen ontstaan voor je camera.” De lezers van ‘Het smelt’ herinneren zich vast nog de gruwelijke climax waarin Eva haar jeugdige onschuld definitief kwijtraakt. Was dat voor jou ook de moeilijkste scène om te verfilmen, Veerle? Veerle: “Tijdens het schrijven hebben we daar inderdaad lang op zitten kauwen: hoe brengen we die scène zo sterk mogelijk, maar ook met zoveel mogelijk respect voor mensen die ooit zelf het slachtoffer werden van iets soortgelijks?” In jouw roman is wegkijken alvast geen optie, Lize. Daar beschrijf je wat Eva overkomt tot in het kleinste detail. Lize: “Een bewuste keuze: het hele boek lang zit je als lezer al mee in het hoofd van Eva, die alles rondom haar messcherp observeert en beschrijft. Dan was het toch flauw geweest om, net op dat belangrijke moment, weg te kijken als schrijver? Ik wilde net dicht bij Eva blijven, haar niet in de steek laten. Toch heb ik best veel commentaar gekregen op die scène. Sommige lezers vonden het hard – zelfs bijna pervers – dat ik die traumatische gebeurtenis zo open en bloot beschreef. Maar ik vind het net pervers dat we bij zulke gewelddadige scènes geleerd hebben om weg te kijken. Zeker als het om vrouwen gaat.” Veerle: “Ook in de film wilden we tijdens die sleutelscène zo dicht mogelijk bij Eva blijven. Het is ook een van de weinige scènes waarvoor ik ben gaan polsen in mijn omgeving: ‘Wat vind jij ervan? Is het te hard? Niet hard genoeg?’ Ik wilde precies aftasten hoe ondraaglijk ik ze kon maken, zonder dat mijn publiek zou afhaken.” Lize: “Je mag een publiek ook niet onderschatten, denk ik. Er zullen vast veel vrouwelijke kijkers zijn die het net waarderen dat je dat geweld eens recht in de ogen hebt gekeken.” Ben je als schrijver destijds niet heel diep moeten gaan voor die scène, Lize? Lize: “Het was inderdaad best pijnlijk om dat zo in detail neer te pennen. Tijdens het schrijven word je als het ware even je personage. Om dat personage dan aan zoiets gruwelijks te onderwerpen, is eigenlijk een vorm van zelfkastijding. Tegelijk koppel je je als schrijver ook los. Als ik achter mijn bureau zit, zit ik niet de hele tijd te denken: wat vind ik hier nu zelf van? Ik schrijf in een staat van verdoving, waardoor ik zelf niet altijd doorheb hoever ik aan het gaan ben.” Veerle: “Daar schrok je tijdens de opnames ook van: ‘Wow, wat een heftige scène is me dat hier?’ Terwijl jij degene was die ze had verzonnen.” Lize: (knikt) “Pas toen ik sommige scènes in de film tot leven zag komen, dacht ik: wat heb ik mijn lezers in godsnaam aangedaan? Ik heb soms letterlijk tussen mijn vingers door naar het scherm zitten kijken, zo hard kwam het allemaal binnen. Ik vind vooral dat Veerle de vreselijke, verlammende eenzaamheid van Eva goed in beeld heeft gebracht. Er is een scène die niet in het boek zat maar wel in de film, waarin de jonge Eva wordt afgewezen door haar moeder. Elke keer als ik die scène zie, moet ik huilen … Zo hartverscheurend vind ik ze. Ze vat ook precies wat ik in mijn boek heb proberen te beschrijven.” Hoe blik je nu, na al die jaren, terug op je debuut, Lize? ‘Het smelt’ maakte van jou in één klap een literaire ster hier in Vlaanderen. Lize: “Als ik er nu op terugkijk, besef ik dat ik ‘Het smelt’ vanuit een héél donkere plek in mezelf heb geschreven. In zekere zin heeft dat boek dan ook mijn leven gered. Ik móést dat verhaal gewoon neerschrijven, moest het uit mijn systeem krijgen. Ik denk tegelijk niet dat ik het vandaag nog zou kunnen schrijven. Ondertussen ben ik milder geworden en heb ik een aantal dingen uit mijn eigen verleden beter verwerkt. Dat ‘Het smelt’ dan ook nog eens meteen zoveel waardering kreeg, van critici én van lezers, daar ben ik nog altijd dankbaar voor. Ik had nooit gedacht dat mijn verhaal zo herkenbaar zou zijn voor lezers. Uit die enthousiaste bijval put ik nog altijd veel troost. En vertrouwen: als alles goed gaat, komt volgend jaar mijn nieuwe boek uit.” En jij, Veerle, hoe blik jij terug op jouw debuut in de regiestoel? Veerle: “Het was een heftig traject, maar eerlijk: het smaakte zeker naar meer. Ik ben zelfs al bezig aan mijn volgende regieproject, maar veel kan ik daar nog niet over zeggen …” We zijn benieuwd. Bedankt voor het gesprek!

Publiekslieveling Karin Slaughter was in juni nog te gast bij Standaard Boekhandel in Vlaanderen. Haar ‘Na die nacht’ zou de hele zomer in de top 10 staan, en as we speak zit de Queen of Crime in haar schrijvershuis te broeden op een volgend boek. En jawel, dat wordt opnieuw een Will Trent-thriller! Karin, je schrijft in een huis ver weg van alles en iedereen, van zonsopgang tot zonsondergang. Kan dat niet comfortabeler? Karin Slaughter: (lacht) “Ja, het is zo stom. Dat komt nog van vóór schrijven mijn fulltimejob was. Ik stond toen om vijf uur op, schreef enkele uren en moest dan naar mijn werk. En zodra ik weer thuiskwam, schreef ik verder. In het weekend blééf ik schrijven. Die job heb ik niet meer nodig, maar de routine is gebleven: gedurende een paar weken ben ik tot zestien uur per dag volledig gefocust op het verhaal. Nu ik ouder ben, voel ik wel dat mijn lichaam de tol betaalt voor dat lange zitten. Maar ach, het is nu eenmaal hoe ik het doe.” Je bent opnieuw bezig aan een Will Trent. Hoe beslis je of een boek een standalone wordt of een deel van de reeks? ”Dat hangt af van het verhaal. Als ik een idee heb voor Will en Sarah, wil ik zeker zijn dat het geweldig is. Natuurlijk wil ik nooit een slecht boek schrijven, maar zéker geen slechte Will en Sarah (lacht). Dat zou een belediging zijn voor mijn lezers. Alles moet juist zitten. Ze zijn tegenwoordig behoorlijk gelukkig in hun relatie, en dat is moeilijk. Het is veel makkelijker om te schrijven over mensen die ruziemaken en uit elkaar gaan. Maar Will en Sarah hebben het goed samen: ik moet daar respect voor hebben.” In ‘Na die nacht’ keer je terug naar Sarahs verleden, een verkrachting jaren geleden. Zelden las ik zo’n aangrijpende thriller. “Omdat vrouwen in de VS zoveel rechten op hun lichamelijke autonomie zijn kwijtgespeeld, wilde ik via Sarah schrijven over seksueel geweld en hoe het je hele leven beïnvloedt, en ook dat van de mensen om je heen. Verkrachting is als een moord, want de persoon die je voordien was komt nooit meer terug. Die onbezorgdheid is voor altijd weg. Daar komt ook de titel van het boek vandaan, want na die nacht was alles voor Sarah anders.” Je maakt er een universeel verhaal van, zegt tegen iedereen die het heeft meegemaakt: jou treft geen schuld. “We moeten stoppen met vrouwen te zeggen dat ze maar geen korte rok moesten dragen, en beginnen met mannen te zeggen dat ze niet moeten verkrachten. Weet je, ik vertel geen sprookjes waarin de man de vrouw komt redden. Ik schrijf over vrouwen en hun kracht. Verhalen van geweld zijn altijd complex, maar het gebeurt te vaak en dat is verschrikkelijk. Met mijn boeken hoop ik vrouwen een taal te geven om erover te praten.”

‘WIL’, de oorlogsroman die in 2016 de Vlaamse literatuur volledig op haar kop zette, werd dit jaar eindelijk verfilmd. Het publiek was alvast diep onder de indruk: wat een mokerslag van een film. Benieuwd of Jeroen Olyslaegers daar ook zo over denkt. De film werd bedolven onder de lovende reacties. Wat vond u er zelf van? Jeroen Olyslaegers: “Eerlijk: ik vond het een rollercoaster van een film. De eerste keer dat ik hem zag, ben ik emotioneel helemaal onderuitgegaan. De tranen liepen over mijn wangen. In het begin schaamde ik me daar een beetje voor. Was het niet narcistisch, om zo ontroerd te raken door mijn eigen materiaal? Tot ik besefte dat die tranen meer te maken hadden met een soort flashback: door de film te bekijken, werd ik teruggekatapulteerd naar de periode waarin ik zelf aan ‘WIL’ schreef. Dat was zo’n emotionele, diepgaande ervaring, die ik in de cinemazaal even helemaal opnieuw beleefde.” Was u destijds meteen te vinden voor een verfilming van ‘WIL’? “Aanvankelijk was ik toch op mijn hoede. Als ik nog maar het vermoeden kreeg dat de makers snel wat geld wilden verdienen aan mijn boek, zou ik meteen ‘nee’ zeggen. Gelukkig had ik dat gevoel bij Tim (Mielants, de regisseur, red.) en de andere makers totaal niet. Integendeel, ik zag meteen het vuur in hun ogen, de goesting om er volledig voor te gaan. (lachje) Dat moet ook, als je in ons land een film wilt maken.” Hoe vreemd is het om als schrijver je personages tot leven te zien komen op het grote scherm? “Langs de ene kant is zo’n verfilming inderdaad heel bevreemdend, omdat het een gigantische machinerie in gang zet: dat budget, die sets, die Hollywoodachtige cinematografie ... Als schrijver sta je daar een beetje verdwaasd naar te kijken. Maar langs de andere kant voelde het voor mij ook intiem aan, omdat ik Tim Mielants als een artistieke vriend beschouw. Tim en ik delen een fascinatie voor dezelfde thema’s. Zo zijn we allebei heel erg bezig met wat het nu precies betekent om man te zijn. Het valt me telkens weer op dat mannen in staat zijn tot de wreedste dingen, om toch maar bij de groep te horen. Dat thema speelt een prominente rol in ‘WIL’ én ook in de andere films van Tim.” In hoeverre wijkt de film af van uw boek? “Het zijn toch twee verschillende dingen. De film is opgebouwd als een echte thriller, die de kijker meetrekt in een verschrikkelijke nachtmerrie. Dat thrillerelement is veel minder aanwezig in mijn boek. Maar: de morele confrontatie, die de gloeiende kern van de film vormt, lijkt wel heel erg op het dilemma dat ik in mijn boek poneer. Kijk, ik heb ‘WIL’ nadrukkelijk geschreven om een groot publiek te bereiken, maar níét om dat publiek te behagen. Ik wou de lezer dwingen om eens goed na te denken: ‘Wat zou jij hebben gedaan in de plaats van Wilfried?’ Die prangende kwestie zit ook in de film, alleen is het verhaal errond totaal anders opgebouwd. In mijn boek trek ik de lezer langzaam mee, terwijl de film je binnen de twee uur te grazen neemt, om je daarna beduusd de cinema uit te sturen.” Hoe kijkt u nu, zeven jaar na de publicatie, terug op het reusachtige succes van ‘WIL’? “Eigenlijk ben ik blij dat dat succes me pas op latere leeftijd is overkomen. Die periode was bij momenten zo heftig. Al was ik natuurlijk ook dolgelukkig dat zoveel mensen mijn boek meteen in de armen sloten.” Heeft het succes u ook iets over uzelf geleerd? “Het heeft me wel doen inzien hoeveel belang ik hecht aan mijn publiek. Tegen een publiek kan je als auteur – of acteur of muzikant – niet liegen, want ze ruiken het meteen als je niet oprecht bent. Maar als ze merken dat je de lat hoog legt én je slaagt ook nog in je opzet, dan zijn ze je voor eeuwig dankbaar. Dat is me bij ‘WIL’ overkomen: ik vond een publiek dat me dankbaar was voor wat ik gemaakt had, waardoor mijn zelfvertrouwen een enorme boost kreeg. Die steun stuwt me nog altijd vooruit, doet me nog groter dromen en dieper graven als schrijver. Voor ‘WIL’ ben ik voor het eerst all the way gegaan. Sinds dat succes ben ik vastbesloten om alleen nog maar verhalen te schrijven waarbij de lat hoog ligt. Héél hoog.”

Haar ‘Twisted’-boeken vliegen bij ons de deur uit en dat is niet verwonderlijk. Een flinke snuif romantiek, een stevige shot mannelijk schoon en een sterke heldin: ziedaar de onweerstaanbare, verslavende mix van haar bestsellers. Ook op TikTok scheert de Amerikaanse met Chinese roots hoge toppen. Hoe zou je zelf het genre van je ‘Twisted’-serie omschrijven? Ana Huang: “Mijn boeken zijn niet zo makkelijk te categoriseren. Is het dark romance? Of toch contemporary romcom? Volgens mij zijn ze een mix van die twee. Ik schrijf romantische verhalen, maar met een donker tintje. Als je van romcoms houdt, maar eens iets gevaarlijkers wil lezen, zijn ze zeker iets voor jou.” Welk personage uit je serie leunt het dichtst bij jezelf aan? “Da’s ongetwijfeld Stella uit ‘Twisted Lies’. We zijn allebei introverte types en delen dezelfde angsten en onzekerheden. Helaas wacht ik zelf nog altijd op mijn droomvent, mijn eigen Christian Harper. (lacht) Weet je, over personages schrijven is een veilige manier om als auteur je eigen gevoelens onder de loep te nemen. Soms voelt het bijna als therapie aan.” Welke YA-boeken las je zelf de voorbije maanden? “‘Fourth Wing’ van Rebecca Yarros vond ik hartverscheurend mooi. Ik ben ook dol op fantasyverhalen, zoals ‘Once Upon A Broken Heart’ van Stephanie Garber.” Je bent enorm populair op #BookTok. Wat vind je zelf van die boekenhype op TikTok? “Ik vind het fascinerend. Mond-tot-mondreclame is altijd belangrijk geweest om van een boek een succes te maken. #BookTok is ook mond-tot-mondreclame, maar dan op een gigantische schaal. Vooral romantische boeken krijgen dankzij TikTok eindelijk de aandacht die ze verdienen, maar eigenlijk hebben sociale media boeken in het algemeen weer cool gemaakt. Toen ik jonger was, was lezen toch vooral iets voor verlegen, onzekere nerds zoals ikzelf. (lacht)” Gebruik je sociale media ook om het contact met je fans te onderhouden? “Zeker. In het begin maakte ik er een punt van om op elk bericht te reageren, maar dat hield ik gewoon niet vol. Af en toe moet ik me ook afschermen van al die input van buitenaf en gewoon naar mijn eigen stem luisteren. Als ik te veel met de mening van anderen bezig ben, kan dat me een beetje verlammen als schrijver.” Zijn er nog genres of tropes (typische plotelementen, red.) die je graag in een boek wil verwerken? “In mijn nieuwste boek, ‘King of Greed’, heb ik me voor het eerst aan de marriage-incrisis- trope gewaagd. Superleuk! Stiekem wil ik ooit ook een fantasyboek schrijven, omdat ik dat genre zelf zo graag lees.”